फेक न्यूज थांबवण्यासाठी मेटा-X वर दबाव आणतेय सरकार:दररोज 1,000 हून अधिक पोस्ट काढून टाकण्याचे निर्देश; काल 8000 X खाती बंद करण्याचे आदेश दिले होते

• T. Rishiraaj
• Published on: May 9, 2025

भारत आणि पाकिस्तानमधील वाढत्या तणावादरम्यान, सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर बनावट बातम्या आणि चुकीची माहिती पसरवली जात आहे. हे थांबवण्यासाठी केंद्र सरकार मेटा आणि एक्स (ट्विटर) वर दबाव आणत आहे. मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, केंद्र सरकार आयटी कायद्यांतर्गत सोशल मीडियावरून दररोज १,००० हून अधिक पोस्ट काढून टाकण्याचे निर्देश देत आहे. यासाठी इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालयाने सोशल मीडिया कंपन्यांसोबत एक उच्चस्तरीय बैठकही घेतली आहे. सोशल मीडिया कंपन्यांनी फवाद खान, आतिफ असलम, हानिया आमिर सारख्या पाकिस्तानी कलाकारांच्या आणि बाबर आझम, शाहिद आफ्रिदी सारख्या क्रिकेटपटूंच्या भारतातील खात्यांचा प्रवेश ब्लॉक केला आहे. काल ८००० X खाती बंद करण्याचे आदेश देण्यात आले. पाकिस्तानसोबतच्या तणावाच्या पार्श्वभूमीवर, भारत सरकारने बनावट बातम्या पसरवणाऱ्या ८००० एक्स अकाउंट्स बंद करण्याचे आदेश दिले आहेत. यामध्ये आंतरराष्ट्रीय वृत्तसंस्थांचे खात्यांचाही समावेश आहे. X ने त्यांच्या ग्लोबल गव्हर्नन्स अफेयर्स खात्याद्वारे हा दावा केला. प्लॅटफॉर्मने म्हटले आहे की आम्ही याशी सहमत नाही, या पोस्ट आणि अकाउंट्स फक्त भारतात दिसणार नाहीत. ग्लोबल गव्हर्नमेंट अफेयर्सने त्यांच्या अधिकृत एक्स अकाउंटवर पोस्ट केले की, भारत सरकारने बनावट बातम्या, पाकिस्तानसाठी प्रचार आणि भारतविरोधी सामग्री (मजकूर, फोटो आणि व्हिडिओ) पसरवणाऱ्या अकाउंट्स आणि पोस्टवर बंदी घालण्याचे आदेश जारी केले आहेत. राष्ट्रीय सुरक्षा आणि सायबर सुरक्षा मजबूत करण्यासाठी ही कारवाई करण्यात आल्याचे सरकारचे म्हणणे आहे. काही खात्यांवर भारतात अस्थिरता आणि चुकीची माहिती पसरवण्याचा आरोप आहे. ओटीटी प्लॅटफॉर्मवरून पाकिस्तानी कंटेंट काढून टाकण्याचे आदेश गुरुवारी, केंद्र सरकारने सर्व ओटीटी (ओव्हर-द-टॉप) आणि स्ट्रीमिंग प्लॅटफॉर्मना पाकिस्तानशी संबंधित कंटेंट तात्काळ काढून टाकण्याचे निर्देश दिले. माहिती आणि प्रसारण मंत्रालयाने राष्ट्रीय सुरक्षेच्या कारणास्तव पाकिस्तानी सामग्रीवर बंदी घालण्याचा सल्ला जारी केला आहे. ही कारवाई आयटी कायदा २०२१ अंतर्गत करण्यात आली आहे. ओटीटी प्लॅटफॉर्मना सर्व पाकिस्तानी कंटेंट काढून टाकावे लागेल. भारत सरकारने १६ पाकिस्तानी युट्यूब चॅनेल्सवर बंदी घातली. यापूर्वी २७ एप्रिल रोजी गृह मंत्रालयाच्या शिफारशीवरून भारत सरकारने १६ पाकिस्तानी युट्यूब चॅनेलवर बंदी घातली होती. सरकारी सूत्रांनुसार, या वाहिन्यांवर भारत, भारतीय लष्कर आणि सुरक्षा संस्थांविरुद्ध प्रक्षोभक, सांप्रदायिक आणि दिशाभूल करणाऱ्या बातम्या पसरवण्याचा आरोप आहे. पाकिस्तानी कलाकारांवरही बंदी घालण्यात आली होती. FWICE (फिल्म फेडरेशन ऑफ वेस्टर्न सिने एम्प्लॉईज) ने अलीकडेच माहिती आणि प्रसारण मंत्रालयाला एक पत्र लिहून स्पष्ट केले आहे की, जर कोणत्याही भारतीयाने पाकिस्तानी कलाकारांसोबत काम केले तर त्याच्यावर देशद्रोहाचा खटला दाखल केला जाईल. तसेच, पाकिस्तानी कलाकारांसोबत काम करणाऱ्या कोणालाही भारतीय उद्योगातून बंदी घातली जाईल. वादाच्या भोवऱ्यात, फवाद खानचा 'अबीर गुलाल' हा चित्रपट आता भारतात प्रदर्शित होणार नाही. दरम्यान, हानिया आमिरलाही 'सरदार ३' चित्रपटातून बदलले जात आहे. उरी हल्ल्यानंतर ही बंदी घालण्यात आली होती. २०१६ मध्ये उरी हल्ल्यानंतर सर्व पाकिस्तानी कलाकारांना भारतात काम करण्यास बंदी घालण्यात आली होती. यामुळेच माहिरा खान आणि फवाद खान सारख्या कलाकारांना अनेक भारतीय चित्रपट सोडावे लागले. २०२३ मध्ये, मुंबई उच्च न्यायालयाने पाकिस्तानी कलाकारांवर बंदी घालण्याची याचिका फेटाळून लावली, कारण राजकीय तणावामुळे कलाकारांना शिक्षा होऊ शकत नाही. यामुळेच पाकिस्तानी कलाकारांना पुन्हा हिंदी चित्रपटांमध्ये काम मिळू लागले. हानिया आमिरला दिलजीत दोसांझसोबत 'सरदार ३' चित्रपटात काम मिळाले, तर फवाद खान 'अबीर गुलाल' चित्रपटातून बॉलिवूडमध्ये पुनरागमन करणार होता. एप्रिल-मे मध्ये X ने २.३० लाख भारतीय खाती बंद केली. एलन मस्क यांची कंपनी एक्स कॉर्पने २६ एप्रिल ते २५ मे दरम्यान भारतात २,३०,८९२ अकाउंट्सवर बंदी घातली आहे. यापैकी २,२९,९२५ अकाउंट्सवर बाल लैंगिक शोषण आणि सहमती नसलेल्या नग्नतेला प्रोत्साहन दिल्याबद्दल बंदी घालण्यात आली आहे. तर दहशतवादाला प्रोत्साहन दिल्याच्या आरोपाखाली ९६७ अकाउंट्स काढून टाकण्यात आली आहेत. नवीन आयटी नियम २०२१ नुसार त्यांच्या मासिक अहवालात, एक्सने म्हटले आहे की २६ एप्रिल ते २५ मे दरम्यान, भारतातील एक्स वापरकर्त्यांकडून १७,५८० तक्रारी आल्या. या कालावधीत, कंपनीने खाते निलंबनाविरुद्धच्या ७६ तक्रारींवर प्रक्रिया केली. कंपनीने मार्च-एप्रिलमध्ये १.८४ लाख खाती बंद केली. यापूर्वी, २६ मार्च ते २५ एप्रिल दरम्यान, X ने भारतात १,८४,२४१ अकाउंट्सवर बंदी घातली होती. यापैकी १,३०३ अकाउंट्सवर दहशतवादाला प्रोत्साहन दिल्याबद्दल बंदी घालण्यात आली. तर २६ फेब्रुवारी ते २५ मार्च दरम्यान एकूण २,१३,८६२ खाती बंदी घालण्यात आली. यापैकी १,२३५ अशी खाती होती जी देशात दहशतवादाला प्रोत्साहन दिल्याबद्दल बंद करण्यात आली होती.