RCB च्या IPL सेलिब्रेशनमध्ये 11 जणांचा मृत्यू:10 दिवसांत तिसरी चेंगराचेंगरी; 3 वर्षांपूर्वी इंडोनेशियात 174 जणांचा मृत्यू; 10 मोठ्या क्रीडा दुर्घटना

• T. Rishiraaj
• Published on: June 5, 2025

रॉयल चॅलेंजर्स बंगळुरू (RCB) च्या आयपीएल विजयाचा उत्सव मृत्यूत बदलला. मंगळवारी अहमदाबाद येथे झालेल्या अंतिम सामन्यात संघाने पंजाबचा पराभव केला. बुधवारी, संघ विजयी परेडसाठी बंगळुरूला पोहोचला. चिन्नास्वामी स्टेडियमबाहेर झालेल्या चेंगराचेंगरीत ११ जणांचा मृत्यू झाला, तर ३३ जण जखमी झाले. गेल्या १० दिवसांत क्रीडा जगतात विजयाचा आनंद शोकात रूपांतरित होण्याची ही तिसरी घटना आहे. ९ दिवसांपूर्वी इंग्लंडमध्ये फुटबॉल संघ लिव्हरपूलने ईपीएल जिंकल्याचा आनंद साजरा केला. यादरम्यान, वाहतुकीमुळे अस्वस्थ झालेल्या एका ५३ वर्षीय व्यक्तीने चाहत्यांना चिरडून आपली गाडी चालवली. चेंगराचेंगरीत १०९ लोक जखमी झाले. १ जून रोजी, पीएसजी फुटबॉल संघाने चॅम्पियन्स लीग जिंकल्यानंतर फ्रान्समध्ये विजयी परेड काढण्यात आली, ज्यामध्ये २ जणांचा मृत्यू झाला आणि १९० लोक जखमी झाले. क्रीडा स्पर्धांदरम्यान १० मोठ्या दुर्घटना १. २४ मे १९६४, पेरूमध्ये ३२८ मृत्यू पेरूच्या लिमा शहरात अर्जेंटिना आणि पेरू यांच्यात टोकियो ऑलिंपिकसाठी फुटबॉल पात्रता सामना सुरू होता. सामन्यात पेरूच्या खेळाडूंनी शेवटच्या मिनिटांत एक गोल केला. ज्याला पंचांनी चुकीचे ठरवले आणि यजमान संघाला गोल दिला नाही. पंचांच्या निर्णयामुळे संतप्त चाहत्यांनी हिंसाचार सुरू केला. पोलिस आणि स्टेडियम सुरक्षा दलाने परिस्थिती नियंत्रणात आणण्याचा प्रयत्न केला, परंतु गर्दी नियंत्रणात आणता आली नाही. अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, २ पोलिसांसह ३२८ लोकांचा मृत्यू झाला. हा क्रीडा जगातील सर्वात मोठा अपघात मानला जातो. अपघातानंतर स्टेडियममधील प्रेक्षकांची क्षमता कमी करण्यात आली. २. १ ऑक्टोबर २०२२ रोजी इंडोनेशियात १७४ जणांचा मृत्यू कांजुरुहान स्टेडियमवर अरेमा क्लब आणि पर्सेबाया सुराबाया यांच्यात फुटबॉल सामना खेळवण्यात आला. ४२ हजार प्रेक्षकांची क्षमता असलेल्या स्टेडियममधील बहुतेक चाहते अरेमा संघाचे होते, परंतु पर्सेबायाने घरच्या संघाला ३-२ असे हरवले. अरेमाचा २ दशकांत पहिल्यांदाच पर्सेबायाविरुद्ध पराभव झाला. अंतिम वेळ सुरू होताच, अरेमाचे चाहते मैदानात घुसले. त्यांनी पर्सेबाया खेळाडू आणि अधिकाऱ्यांवर बाटल्या फेकण्यास सुरुवात केली. परिस्थिती नियंत्रणात आणण्यासाठी पोलिसांनी अश्रूधुराचा वापर केला. चाहते घाबरून एक्झिट गेटकडे धावले, ज्यामुळे चेंगराचेंगरी झाली. चाहत्यांनी मैदानाबाहेर असलेल्या ५ पोलिसांच्या गाड्यांना आग लावली, चेंगराचेंगरी वाढली, ज्यामध्ये १७४ लोकांचा मृत्यू झाला. ३. ९ मे २००१ रोजी घानामध्ये १२६ जणांचा मृत्यू अक्रा येथील ओहेन यान स्टेडियममध्ये हार्ट्स ऑफ ओक आणि असांते कोटोको यांच्यात फुटबॉल सामना खेळवण्यात आला. ओक संघाने हा सामना २-१ असा जिंकला, ज्यामुळे संतप्त कोटोको चाहत्यांनी मैदानावर बाटल्या फेकण्यास सुरुवात केली. जमावाच्या कारवाईनंतर पोलिसांनी अश्रुधुराचा वापर केला. अश्रुधुरामुळे घाबरलेल्या चाहत्यांनी चेंगराचेंगरी केली. ते दारांकडे पळू लागले, पण दरवाजे बंद होते. अश्रुधुरामुळे काही लोक बेशुद्ध पडले, तर उर्वरित पंखे त्यांच्यावर धावू लागले. यामुळे १२६ लोकांचा मृत्यू झाला. ४. १५ एप्रिल १९८९ रोजी इंग्लंडमध्ये ९६ जणांचा मृत्यू शेफिल्डमधील हिल्सबरो स्टेडियमवर लिव्हरपूल आणि नॉटिंगहॅम यांच्यात एफए कपचा उपांत्य सामना खेळवण्यात येणार होता. अपेक्षेपेक्षा जास्त प्रेक्षक सामना पाहण्यासाठी स्टेडियममध्ये पोहोचले. हे पाहून, सुरक्षेने गेट नंबर-सी देखील उघडला, जो आधी बंद होता. गेट उघडल्याची माहिती मिळताच, प्रेक्षकांनी एका बाजूने दुसऱ्या बाजूला धाव घेतली. यामुळे चेंगराचेंगरी झाली. लोक जीव वाचवण्यासाठी धावू लागले, पण त्यामुळे त्रास आणखी वाढला. त्यामुळे ९६ जणांना आपला जीव गमवावा लागला. अपघातात ७६६ जण जखमीही झाले. सामना रद्द करण्यात आला आणि पुढच्या वर्षी उपांत्य फेरी खेळवण्यात आली. ५. १२ मार्च १९८८, नेपाळ काठमांडूच्या दशरथ स्टेडियमवर जनकपूर सिगारेट फॅक्टरी क्लब आणि बांगलादेशच्या मुक्तिजोधा संसद यांच्यात सामना झाला. विजेत्या संघाने त्रिभुवन चॅलेंज शील्ड जिंकले असते. सामन्यादरम्यान स्टेडियममध्ये वादळासह मुसळधार पाऊस सुरू झाला. वादळ इतके जोरदार होते की लोक स्टेडियमबाहेर पळू लागले, ज्यामुळे चेंगराचेंगरी झाली. ज्यामध्ये ८० जणांचा मृत्यू झाला, तर १०० हून अधिक जण जखमी झाले. ६. १ फेब्रुवारी २०१२, इजिप्तमध्ये ७४ जणांचा मृत्यू पोर्ट सैद स्टेडियमवर अल मास्त्री आणि अल अहली यांच्यात इजिप्त प्रीमियर लीग फुटबॉल सामना खेळला गेला. अल मास्त्री यांनी हा सामना ३-१ असा जिंकला, त्यानंतर संघाच्या चाहत्यांनी अल अहली चाहत्यांवर हल्ला केला. त्यांनी दगड, चाकू, बाटल्या आणि फटाक्यांनी हल्ला केला. हल्ल्यांपासून वाचण्यासाठी लोक दरवाज्यांकडे धावले, परंतु सुरक्षा आणि पोलिसांनी दरवाजे उघडण्यास नकार दिला. यामुळे चेंगराचेंगरी आणखी वाढली. या अपघातात ७४ जणांना आपला जीव गमवावा लागला. देशातील अनेक शहरांमध्ये पोलिसांच्या वृत्तीवर संताप व्यक्त करण्यात आला, त्यानंतर ४७ जणांसह ९ पोलिस अधिकाऱ्यांना दोषी ठरवण्यात आले. यापैकी ११ जणांना मृत्युदंडाची शिक्षा सुनावण्यात आली. ७. २९ मे १९८५, बेल्जियममध्ये ३९ जणांचा मृत्यू ब्रुसेल्समधील हेसेल स्टेडियमवर लिव्हरपूल आणि युव्हेंटस यांच्यात युरोपियन क्लब फायनल झाली. सामना सुरू होण्यापूर्वीच लिव्हरपूलच्या चाहत्यांनी स्टेडियममधील भिंतीवरून उडी मारली आणि युव्हेंटसच्या चाहत्यांवर हल्ला करण्यासाठी धाव घेतली. त्यामुळे भिंत चाहत्यांवर पडली, या अपघातात ३९ जणांचा मृत्यू झाला. शेकडो जखमी झाले. धक्कादायक बाब म्हणजे अपघातानंतरही हा सामना ५८ हजार प्रेक्षकांच्या उपस्थितीत खेळवण्यात आला. युव्हेंटसने अंतिम सामना १-० असा जिंकला. युरोपियन फुटबॉल असोसिएशन (UEFA) ला अपघाताची माहिती मिळाली, ज्यामुळे इंग्लिश क्लबला युरोपियन फुटबॉल स्पर्धांमध्ये सहभागी होण्यास ५ वर्षांसाठी बंदी घालण्यात आली. ८. १८ नोव्हेंबर २००९, अल्जेरियामध्ये १८ जणांचा मृत्यू. २०१० च्या विश्वचषकासाठी अल्जेरिया आणि इजिप्त यांच्यात अल्जियर्समधील फुटबॉल स्टेडियममध्ये पात्रता सामना खेळवण्यात आला. अल्जेरियाने हा सामना १-० असा जिंकला आणि विश्वचषकासाठी पात्रता मिळवली. सामना संपल्यानंतर प्रेक्षकांनी स्टेडियमबाहेर आनंद साजरा करण्यास सुरुवात केली. उत्सव साजरा करणाऱ्या गर्दीमुळे वाहतूक कोंडी झाली होती, त्यामुळे काही कार चालकांनी त्यांची वाहने चाहत्यांवरून चालवली. यावेळी काही प्रेक्षक फटाके फोडून आनंद साजरा करत होते. फटाके आणि कार अपघातांमुळे चेंगराचेंगरी झाली आणि १८ जणांचा मृत्यू झाला. या अपघातात ३०० जण जखमीही झाले. ९. १६ ऑगस्ट १९८०, भारतात १६ जणांचा मृत्यू कोलकात्यातील ईडन गार्डन्स स्टेडियमवर मोहन बागान आणि ईस्ट बंगाल यांच्यात फुटबॉल सामना खेळवण्यात आला. दोन्ही संघांचे हजारो प्रेक्षक स्टेडियममध्ये पोहोचले. ईस्ट बंगालचा बचावपटू दिलीप पालितने मोहन बागानच्या बिदेश बसूला खाली फेकले. त्यानंतर दोघांमध्ये वाद सुरू झाला, पंचही परिस्थिती हाताळू शकले नाहीत. मैदानावरील प्रकरण प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचले, त्यांनी जमिनीवर दगड आणि बाटल्या फेकण्यास सुरुवात केली. अनेक चाहते घाबरले आणि पळून जाऊ लागले आणि स्टेडियममध्ये चेंगराचेंगरी झाली. ज्यामध्ये १६ जणांचा मृत्यू झाला. भारताच्या क्रीडा मैदानावर घडलेला हा सर्वात मोठा अपघात आहे. आरसीबीच्या आयपीएल विजयाच्या जल्लोषातही याचा समावेश होता. १०. ९ जुलै २००६, इटलीमध्ये ६ लोकांचा मृत्यू जर्मनीतील बर्लिन येथे इटली आणि फ्रान्स यांच्यात फुटबॉल विश्वचषकाचा अंतिम सामना खेळवण्यात आला. अंतिम वेळेनंतर सामना १-१ असा बरोबरीत सुटला, पेनल्टी शूटआउटमध्ये इटलीने ५-३ असा विजय मिळवला. इटलीने विश्वचषक जिंकताच चाहते रस्त्यावर उतरले आणि जल्लोष करू लागले. इटलीने २६ वर्षांनी फुटबॉल विश्वचषक जिंकला होता, त्यामुळे चाहते खूप भावूक झाले. रोम आणि नेपल्समध्ये लोकांनी फटाके फोडण्यास सुरुवात केली. रस्ते जाम झाले. पोलिसांनी गोळीबार करून परिस्थिती नियंत्रित करण्याचा प्रयत्न केला, परंतु चेंगराचेंगरी झाली. ज्यामुळे ६ जणांचा मृत्यू झाला आणि शेकडो जखमी झाले.