चिनी कंपन्यांनी रशियन तेलाची खरेदी कमी केली:दावा: अमेरिकेच्या निर्बंधांच्या भीतीमुळे निर्णय घेतला; भारतीय कंपन्याही खरेदी कमी करत आहेत

International | 03 Nov 2025, 18:56 | Source: DivyaMarathi

अमेरिका आणि त्याच्या मित्र राष्ट्रांनी प्रमुख रशियन तेल कंपन्या आणि त्यांच्या काही ग्राहकांवर निर्बंध लादले आहेत, त्यानंतर आता चिनी तेल कंपन्या रशियन तेल खरेदी करण्यापासून माघार घेत आहेत. ब्लूमबर्गच्या अहवालानुसार, गेल्या महिन्यात रशियाच्या दोन सर्वात मोठ्या तेल कंपन्यांवर, रोझनेफ्ट आणि लुकोइलवर अमेरिकेने लादलेल्या निर्बंधांनंतर, सिनोपेक आणि पेट्रोचायना सारख्या चिनी सरकारी मालकीच्या कंपन्यांनी अलीकडेच रशियाकडून अनेक तेल निर्यात रद्द केली आहेत. चीनच्या काही खासगी छोट्या रिफायनरीज, ज्यांना टीपॉट्स म्हणून ओळखले जाते, ते देखील रशियन तेल खरेदी करण्यास कचरत आहेत, कारण त्यांना भीती आहे की जर त्यांनी रशियाशी व्यवहार केला तर त्यांना ब्रिटन आणि युरोपियन युनियनने अलीकडेच शेडोंग युलोंग पेट्रोकेमिकल कंपनीवर लादलेल्या दंडांसारखेच दंड भोगावे लागू शकतात. यापूर्वी, रॉयटर्सच्या एका वृत्तानुसार, भारतीय तेल शुद्धीकरण कंपनी रिलायन्स सरकारी मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार रशियन तेल खरेदी समायोजित करत आहे. सरकारी कंपन्या देखील शिपमेंट तपासत आहेत. बंदीमुळे रशियन तेलाच्या किमती घसरल्या ब्लूमबर्गने रायस्टॅड एनर्जीच्या हवाल्याने म्हटले आहे की, चीनमधील खरेदीदारांच्या संपामुळे चीनला होणारी सुमारे ४५% रशियन तेल निर्यात प्रभावित झाली आहे. याचा सर्वात जास्त परिणाम ESPO कच्च्या तेलावर झाला आहे. हे रशियाचे तेल मिश्रण आहे जे आशियाई देशांना सर्वाधिक विकले जाते. त्याच्या किमती घसरल्या आहेत, कारण खरेदीदारांना आकर्षित करण्यासाठी रशियन विक्रेत्यांना कमी किमतीत विक्री करावी लागत आहे. पूर्वी, ESPO तेल ब्रेंट क्रूडपेक्षा $1 जास्त होते, परंतु आता ते फक्त $0.50 जास्त आहे. नवीन अमेरिकन निर्बंधांमुळे, अनेक भारतीय रिफायनरीजनी रशियाकडून तेल खरेदी करणे बंद केले आहे. तथापि, भारतातील सर्वात मोठी तेल कंपनी, इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन (IOC) ने नवीन अमेरिकेच्या निर्बंधांमध्ये समाविष्ट नसलेल्या पुरवठादारांकडून उरल क्रूड खरेदी पुन्हा सुरू केली आहे. या निर्बंधांचा परिणाम तुर्कीयेवरही होत आहे, जिथे त्यांची सर्वात मोठी तेल शुद्धीकरण कारखाना, जी पूर्वी जवळजवळ पूर्णपणे रशियन तेलावर अवलंबून होती, आता डिसेंबरच्या डिलिव्हरीसाठी इराक आणि कझाकस्तानमधून तेल खरेदी करत आहे. युरोपियन बाजारपेठेत इंधन निर्यातीची समस्या टाळण्यासाठी टुप्रास या आणखी एका मोठ्या कंपनीनेही त्यांच्या एका रिफायनरीमध्ये रशियन तेलाचा वापर थांबवला आहे. युक्रेन युद्धानंतर रशियावर लादलेल्या आंतरराष्ट्रीय निर्बंधांमुळे तुलनेने कमी किमती मिळाल्यामुळे रशिया हा चीनचा सर्वात मोठा तेल पुरवठादार राहिला आहे. पण आता अमेरिका आणि त्याच्या मित्र राष्ट्रांनी रशियाचे तेल उत्पन्न थांबवण्यासाठी आणि युद्ध संपवण्यासाठी दबाव आणण्यासाठी रशियन तेल उत्पादक आणि त्यांच्या खरेदीदारांवर निर्बंध वाढवले ​​आहेत. रशिया काळ्या यादीतील कंपन्यांना तेल विकत आहे. तथापि, हे रशियासाठी पूर्णपणे नुकसान नाही. पाश्चात्य शक्तींनी काळ्या यादीत टाकलेल्या आणि ज्याच्याशी अनेक देशांनी तेल करार रद्द केले होते, युलॉन्गला आता रशियाकडून तेल खरेदी करण्यास भाग पाडले जात आहे कारण त्यांच्याकडे दुसरा कोणताही पर्याय नाही. इतर खासगी चिनी रिफायनरीज परिस्थितीवर लक्ष ठेवून आहेत आणि सध्या असे कोणतेही पाऊल उचलत नाहीत ज्यामुळे निर्बंध लागू शकतात. शिवाय, चीनमधील या खासगी रिफायनरीजने या वर्षासाठीचा त्यांचा तेल आयात कोटा जवळजवळ संपवला आहे. कर धोरणांमध्ये अलिकडच्या बदलांमुळे त्यांना इतर स्रोतांकडून तेल खरेदी करण्यापासून रोखले जात आहे. याचा अर्थ असा की जरी त्यांना रशियाकडून स्वस्त तेल खरेदी करायचे असले तरी ते ते करू शकणार नाहीत. ट्रम्प-शी जिनपिंग भेटीमुळे परिस्थिती गुंतागुंतीची ट्रम्प आणि शी जिनपिंग यांच्यातील भेटीमुळे परिस्थिती आणखी गुंतागुंतीची झाली, असे अहवालात म्हटले आहे. दोन्ही नेत्यांनी सेमीकंडक्टर, दुर्मिळ पृथ्वी धातू आणि सोयाबीन यासारख्या व्यापार मुद्द्यांवर काही नवीन करार केले, परंतु रशियन तेलावर कोणतीही चर्चा झाली नाही. दरम्यान, अमेरिकेने घोषणा केली आहे की चीन त्यांच्या दुर्मिळ पृथ्वी धातूंवरील नवीन निर्यात नियंत्रणे स्थगित करेल आणि अमेरिकन सेमीकंडक्टर कंपन्यांमध्ये सुरू असलेल्या चौकशीचा अंत करेल. याव्यतिरिक्त, स्वच्छ ऊर्जा कंपन्यांच्या शेअर्समध्ये वाढ झाली आहे, ज्यामुळे हरित-ऊर्जा गुंतवणूकदारांना आशा आहे की दीर्घकाळ चालणारी मंदी संपेल. त्याच वेळी, चीनने सोन्यावरील कर सवलती रद्द करण्याचा निर्णय घेतला आहे, जो जगातील सर्वात मोठ्या सोन्याच्या बाजारपेठांपैकी एकासाठी एक धक्का मानला जात आहे.