सुनीता विल्यम्स फेब्रुवारी 2025 मध्ये अंतराळातून परतणार:NASA ने म्हटले- स्पेसएक्सच्या ड्रॅगन स्पेसक्राफ्टने परत येतील; 80 दिवसांपासून अंतराळात अडकल्या
भारतीय वंशाच्या अमेरिकन अंतराळवीर सुनीता विल्यम्स आणि त्यांचा साथीदार बुश विल्मोर फेब्रुवारी 2025 मध्ये आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावरून (ISS) पृथ्वीवर परततील. अमेरिकन अंतराळ संस्था नासाने शनिवारी (२४ ऑगस्ट) ही माहिती दिली. ISS वर अडकलेल्या दोन अंतराळवीरांना बोइंगच्या नवीन स्टारलाइनर कॅप्सूलमध्ये आणणे धोकादायक ठरू शकते हे नासाने अखेर मान्य केले. दोन्ही अंतराळवीरांना 5 जून रोजी एकाच अंतराळ यानाने ISS मध्ये पाठवले होते. स्टारलाइनर कॅप्सूलचे हे पहिले उड्डाण होते. नासाने सांगितले की सुनीता आणि बुच विल्मोर फेब्रुवारीमध्ये एलन मस्क यांची कंपनी स्पेसएक्सच्या ड्रॅगन यानातून परततील. त्याच वेळी, स्टारलाइनर कॅप्सूल आयएसएसपासून वेगळे होईल आणि एक किंवा दोन आठवड्यात ऑटोपायलट मोडवर परतण्याचा प्रयत्न करेल. सुनीता आणि बुच विल्मोर यांना आणल्यामुळे सप्टेंबरमध्ये ISS वर जाणाऱ्या मस्कच्या अंतराळयानात यावेळी चार ऐवजी दोनच अंतराळवीर असतील. नासाचे अधिकारी बिल नेल्सन म्हणाले, ‘बोइंगचे स्टारलाइनर क्रूशिवाय पृथ्वीवर परत येईल.’ सुनीता आणि विल्मोर 13 जून रोजी परतणार होते, परंतु अंतराळ यानात तांत्रिक बिघाडामुळे त्यांचे परतणे पुढे ढकलण्यात आले. अंतराळ उड्डाणे धोकादायक आहेत: बिल नेल्सन
अंतराळ प्रवासाच्या धोक्यांविषयी नेल्सन म्हणाले, ‘अंतराळ उड्डाण धोकादायक आहे, अगदी सुरक्षित आणि अचूकतेनेही. चाचणी उड्डाणे पूर्णपणे सुरक्षित मानली जाऊ शकत नाहीत. ते म्हणाले, “बुच आणि सुनिता यांना आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर ठेवण्याचा आणि क्रूशिवाय बोईंग स्टारलाइनर परत करण्याचा निर्णय हा त्यांच्या सुरक्षेसाठी आमच्या वचनबद्धतेचा परिणाम आहे.” नेल्सन म्हणाले की, आम्हाला स्टारलाइनरच्या डिझाइनमध्ये सुधारणा करायची होती आणि त्यातील गैरप्रकारांची मूळ कारणे समजून घ्यायची होती. यासह, बोइंग स्टारलाइनर आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर (ISS) जाण्यासाठी आमच्या क्रूचा एक महत्त्वाचा भाग बनण्यास सक्षम असेल. सुनीता आणि विल्मोर यांना स्पेस स्टेशनवर का पाठवण्यात आलं?
सुनीता आणि बुश विल्मोर बोइंग आणि नासाच्या संयुक्त ‘क्रू फ्लाइट टेस्ट मिशन’वर गेले होते. यामध्ये सुनीता या यानाच्या पायलट होत्या. त्यांच्यासोबत आलेले बुश विल्मोर हे या मिशनचे कमांडर होते. इंटरनॅशनल स्पेस स्टेशन (ISS) मध्ये 8 दिवस राहून दोघेही पृथ्वीवर परतणार होते. प्रक्षेपणाच्या वेळी, बोईंग डिफेन्स, स्पेस अँड सिक्युरिटीचे अध्यक्ष आणि सीईओ टेड कोलबर्ट यांनी याला अंतराळ संशोधनाच्या नवीन युगाची उत्तम सुरुवात म्हटले. अंतराळवीरांना अंतराळ स्थानकावर घेऊन जाण्याची आणि त्यांना परत आणण्याची अंतराळयानाची क्षमता सिद्ध करणे हा या मोहिमेचा मुख्य उद्देश होता. अंतराळवीरांनाही अवकाश स्थानकावर 8 दिवसांत संशोधन आणि अनेक प्रयोग करावे लागले. सुनीता आणि विल्मोर हे पहिले अंतराळवीर आहेत ज्यांना ॲटलस-व्ही रॉकेटचा वापर करून अंतराळ प्रवासासाठी पाठवण्यात आले होते. या मोहिमेदरम्यान त्यांना अंतराळयानही हाताने उडवावे लागले. उड्डाण चाचणीशी संबंधित अनेक प्रकारची उद्दिष्टेही पूर्ण करावी लागली. सुनीता आणि विल्मोर इतके दिवस अंतराळात कसे अडकले?
स्टारलाइनर अंतराळ यानाला प्रक्षेपित झाल्यापासून अनेक समस्या होत्या. यामुळे ५ जूनपूर्वीही अनेक वेळा प्रक्षेपण फेल झाले होते. प्रक्षेपणानंतरही अंतराळयानामध्ये समस्या असल्याच्या बातम्या येत होत्या. नासाने सांगितले की अंतराळयानाच्या सर्व्हिस मॉड्यूलच्या थ्रस्टरमध्ये एक लहान हेलियम गळती आहे. अंतराळ यानामध्ये अनेक थ्रस्टर्स असतात. त्यांच्या मदतीने अंतराळयान आपला मार्ग आणि वेग बदलते. हेलियम वायूच्या उपस्थितीमुळे रॉकेटवर दाब निर्माण होतो. त्याची रचना मजबूत राहते, ज्यामुळे रॉकेटला त्याच्या उड्डाणात मदत होते. प्रक्षेपणानंतर 25 दिवसांत अंतराळयानाच्या कॅप्सूलमध्ये 5 हीलियम गळती झाली. 5 थ्रस्टर्सने काम करणे थांबवले होते. याव्यतिरिक्त, प्रोपेलेंट वाल्व पूर्णपणे बंद करणे शक्य नाही. अंतराळात उपस्थित असलेले क्रू आणि ह्यूस्टन, अमेरिकेत बसलेले मिशन मॅनेजर एकत्र बसून ते दुरुस्त करू शकत नाहीत.