आता फोनवर नाही ऐकू येणार अमिताभ यांचा आवाज:सायबर क्राईम अलर्ट कॉलर ट्यून बंद, आपत्कालीन कॉलसाठी लोकांना त्रास होत होता

Category: Tech-Auto
July 11, 2025

जर तुम्हीही कॉल करताना अमिताभ बच्चन यांच्या आवाजातील सायबर गुन्ह्यांपासून सावध राहण्यासाठीचा संदेश ऐकून कंटाळला असाल, तर तुम्हाला आता हा आवाज ऐकू येणार नाही. भारत सरकारने अखेर सायबर गुन्ह्यांवरील अलर्ट कॉलर ट्यून बंद केला आहे. गेल्या काही महिन्यांपासून प्रत्येक कॉलपूर्वी ही कॉलर ट्यून वाजत होती, ज्याचा उद्देश सायबर फसवणूक, फिशिंग आणि ऑनलाइन घोटाळे टाळण्यासाठी लोकांना जागरूक करणे हा होता. परंतु, गेल्या काही काळापासून लोक याला कंटाळले होते आणि ते काढून टाकण्याची मागणी करत होते. कॉलर ट्यून सप्टेंबर २०२४ मध्ये लाँच करण्यात आली सप्टेंबर २०२४ मध्ये, सायबर गुन्ह्यांच्या वाढत्या घटना लक्षात घेता केंद्रीय गृह मंत्रालयाच्या भारतीय सायबर गुन्हे समन्वय केंद्राने (I4C) ही जागरूकता मोहीम सुरू केली. त्यात अमिताभ बच्चन यांच्या आवाजात ४० सेकंदांचा एक संदेश होता. यामध्ये लोकांना बनावट कॉल, अनोळखी लिंक्स आणि ओटीपी शेअर करण्याच्या धोक्यांबद्दल इशारा देण्यात येत होता. सुरुवातीला या उपक्रमाचे खूप कौतुक झाले, कारण देशात दररोज हजारो लोक सायबर फसवणुकीचे बळी ठरत आहेत. पण, हळूहळू ही कॉलर ट्यून लोकांसाठी डोकेदुखी बनली. लोक ४० सेकंदांच्या संदेशाबद्दल तक्रार करत होते लोकांनी तक्रार केली की प्रत्येक कॉलपूर्वी वाजणारा हा ४० सेकंदांचा संदेश खूप त्रासदायक होता, विशेषतः आपत्कालीन परिस्थितीत. काहींनी तर त्याची आवश्यकता असल्याचा प्रश्न विचारण्यासाठी माहिती अधिकार अर्जही दाखल केला. सरकारने यापूर्वी या कॉलर ट्यूनची वारंवारता दिवसातून ८-१० वेळा वरून फक्त दोनदा कमी केली होती आणि आपत्कालीन कॉल (पोलीस, रुग्णवाहिका, अग्निशमन दल) दरम्यान ती बंद केली जात होती. पण आता ती पूर्णपणे काढून टाकण्यात आली आहे. गेल्या काही महिन्यांपासून, लोक सोशल मीडियावर या कॉलर ट्यूनवर नाराजी व्यक्त करत आहेत. अनेक वापरकर्त्यांनी याला 'त्रासदायक' म्हटले आहे, विशेषतः आपत्कालीन कॉल दरम्यान, त्यामुळे विलंब होत होता. भाजपच्या माजी आमदाराची केंद्रीय मंत्री सिंधिया यांच्याकडे तक्रार इंदूरमधील भाजपचे माजी आमदार सुदर्शन गुप्ता यांनी याबाबत केंद्रीय दळणवळण मंत्री ज्योतिरादित्य सिंधिया यांच्याकडे तक्रार केली होती. त्यांनी सांगितले की यामुळे रस्ते अपघातात जखमी झालेल्या व्यक्तीसाठी मदतीसाठी फोन करण्यास कसा विलंब झाला. सिंधिया यांनीही ही समस्या मान्य केली आणि लवकरच त्यावर कारवाई केली जाईल असे सांगितले. अमिताभ बच्चन यांना सोशल मीडियावर ट्रोल केले जात होते अलिकडेच अमिताभ बच्चन यांना या कॉलर ट्यूनमुळे ट्रोलिंगचा सामना करावा लागला. सोमवारी रात्री (२३ जून) उशिरा अमिताभ बच्चन यांनी त्यांच्या अधिकृत एक्स अकाउंटवरून लिहिले, 'हो, हिजूर, मीही एक चाहता आहे.' काही वेळाने, त्यांनी ते दुरुस्त केले आणि पुन्हा लिहिले, 'हुजूर, हिजूर नाही. लिहिण्यात चूक झाली, कृपया मला माफ करा.' यावर, एका ट्रोलरने बिग बींच्या सायबर क्राईम कॉलर ट्यूनवर म्हटले - 'तर कॉलवर बोलणे बंद करा भाऊ.' याला उत्तर देताना बिग बींनी लिहिले - 'सरकारला सांगा भाऊ, त्यांनी आम्हाला जे करायला सांगितले ते केले.' कोविड महामारीच्या काळातही वाद झाला होता अमिताभ बच्चन यांनी वाजवलेल्या कॉलर ट्यूनवरून वाद होण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. कोविड-१९ दरम्यानही त्यांच्या आवाजात जागरूकता संदेश देण्यात आला होता. त्यात मास्क घालण्याचा, सामाजिक अंतर राखण्याचा आणि हात स्वच्छ करण्याचा सल्ला देण्यात आला होता. अमिताभ बच्चन आणि त्यांच्या कुटुंबातील काही सदस्यांना कोरोनाची लागण झाली तेव्हा यावरून वाद निर्माण झाला. त्यावेळी कॉलर ट्यूनमुळे नाराज झालेल्या एका वापरकर्त्याने दिल्ली उच्च न्यायालयात जनहित याचिका दाखल केली होती, ज्यामध्ये त्यांचा आवाज काढून टाकण्याची मागणी करण्यात आली होती. कॉलर ट्यून का वापरले जातात? भारतात, कॉलर ट्यून हे जागरूकतेचे एक प्रभावी माध्यम मानले जाते, कारण देशात टेलिफोन वापरकर्त्यांची संख्या खूप जास्त आहे. विशेषतः ग्रामीण भागात, जिथे इंटरनेट आणि टीव्हीचा वापर मर्यादित असू शकतो, तिथे कॉलर ट्यूनद्वारे संदेश लोकांपर्यंत सहज पोहोचतो. तथापि, कोविड आणि सायबर गुन्ह्यांच्या बाबतीत पाहिल्याप्रमाणे, लोक बराच काळ तोच संदेश ऐकून त्रास देतात.