ऑस्ट्रेलियात मुलांच्या सोशल मीडियावर बंदी घालण्याची तयारी:संसदेत विधेयक सादर, असे करणारा जगातील पहिला देश; यूके देखील विचार करतोय

ऑस्ट्रेलिया आणि ब्रिटनमध्ये 16 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांकडून सोशल मीडियाच्या वापरावर लवकरच बंदी घातली जाऊ शकते. ऑस्ट्रेलियन संसदेत यासंबंधीचे विधेयकही मांडण्यात आले आहे. या विधेयकानुसार, जर X, टिकटॉक, फेसबुक आणि इन्स्टाग्राम सारखे प्लॅटफॉर्म मुलांना खाती उघडण्यापासून रोखू शकले नाहीत तर त्यांना $32.5 दशलक्षपर्यंत दंड होऊ शकतो. संचार मंत्री मिशेल रोलँड यांनी ऑस्ट्रेलियन संसदेत जगातील पहिले असे विधेयक मांडले. या विधेयकानुसार सुरक्षा ठरवण्याची जबाबदारी पालक किंवा मुलांऐवजी सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर असेल. “सोशल मीडिया अनेक तरुण ऑस्ट्रेलियन लोकांसाठी हानिकारक ठरू शकतो,” त्यांनी संसदेत सांगितले की, 14 ते 17 वयोगटातील सुमारे 66% ऑस्ट्रेलियन लोकांनी अतिशय हानिकारक सामग्री ऑनलाइन पाहिली आहे, ज्यात औषधांचा वापर, आत्महत्या किंवा स्वत: ची हानी समाविष्ट आहे. पक्ष आणि विरोधक या दोन्हींचे विधेयकाला समर्थन या विधेयकाला मजूर पक्ष आणि विरोधी लिबरल पक्षाचा पाठिंबा आहे. पालकांच्या संमतीसाठी किंवा आधीपासून अस्तित्वात असलेल्या खात्यांसाठी कोणतीही सूट दिली जाणार नाही. कायदा लागू झाल्यानंतर, बंदी कशी अंमलात आणायची यावर काम करण्यासाठी व्यासपीठांना एक वर्षाचा कालावधी मिळेल. ब्रिटीश सरकारही बंदी घालण्याच्या तयारीत आहे ऑस्ट्रेलियाच्या आघाडीनंतर, ब्रिटिश सरकार 16 वर्षाखालील मुलांसाठी सोशल मीडियावर बंदी घालण्याचा विचार करत आहे. ब्रिटनचे टेक्नॉलॉजी सेक्रेटरी पीटर काइल यांनी सांगितले की, ऑनलाइन सुरक्षितता निश्चित करण्यासाठी ते “काहीही करतील” असे बीबीसीच्या वृत्तात म्हटले आहे. विशेषतः मुलांसाठी. त्याचवेळी ब्रिटनचे तंत्रज्ञान सचिव पीटर काइल म्हणाले की, स्मार्टफोन आणि सोशल मीडियाचा तरुणांवर होणाऱ्या परिणामांवर अधिक संशोधन करण्याची गरज आहे. सध्या आमच्याकडे याबाबत कोणतेही ठोस पुरावे नाहीत. पीएम मोदींनाही सोशल मीडियाच्या धोक्याची जाणीव आहे भारतासह जगभरातील अनेक देशांमध्ये सोशल मीडियाच्या माध्यमातून डीपफेक, डिजिटल अटक आणि ऑनलाइन फसवणूक यांसारखी अनेक प्रकरणे समोर येत आहेत. गेल्या वर्षी डिसेंबरमध्ये भारत सरकारने सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मसाठी एक गाइ़डलाइन जारी केली होती. यामध्ये त्यांना डीपफेक आणि आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सद्वारे पसरवल्या जाणाऱ्या चुकीच्या माहितीबाबत माहिती तंत्रज्ञान (आयटी) नियमांचे पालन करण्यास सांगितले होते. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनीही डीपफेक तंत्रज्ञान आणि डिजिटल अटकेच्या धोक्यांबद्दल सांगितले आहे. गेल्या वर्षीच बॉलिवूड अभिनेत्री रश्मिका मंदाना आणि काजोल यांचा एक डीपफेक व्हिडिओ सोशल मीडियावर व्हायरल झाला होता. खुद्द अमिताभ बच्चनपासून ते रश्मिका मंदानापर्यंत सर्वच डीपफेक व्हिडिओने आश्चर्यचकित झाले. एक भारतीय व्यक्ती किमान 11 सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर वापरतो रिसर्च फर्म ‘रेडसीअर’च्या मते, भारतीय वापरकर्ते दररोज सरासरी 7.3 तास त्यांच्या स्मार्टफोनवर नजर ठेवतात. यातील बहुतांश वेळ ते सोशल मीडियावर घालवतात. तर, अमेरिकन वापरकर्त्यांचा सरासरी स्क्रीन टाइम 7.1 तास आहे आणि चीनी वापरकर्त्यांचा 5.3 तास आहे. भारतीय वापरकर्ते सोशल मीडिया ॲप्सचा सर्वाधिक वापर करतात. अमेरिका आणि ब्रिटनमधील एका व्यक्तीची सरासरी 7 सोशल मीडिया खाती आहेत, तर एक भारतीय किमान 11 सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर आहे.