बंडखोरांनी सीरियातील तीन शहरे घेतली ताब्यात:भारताने जारी केली ऍडव्हायजरी; इराणने अधिकारी परत बोलावले

सीरियातील बंडखोर गट हयात तहरीर अल शाम (एचटीएस) आणि त्यांच्या मित्रपक्षांनी तिसरे शहर ‘दारा’ही ताब्यात घेतले आहे. रॉयटर्सच्या वृत्तानुसार, बंडखोर गटांनी येथे उपस्थित असलेल्या लष्कराशी करार केला आहे. सीरियामध्ये २७ नोव्हेंबरपासून लष्कर आणि बंडखोर गटांमध्ये संघर्ष सुरू झाला. यानंतर 1 डिसेंबर रोजी बंडखोरांनी उत्तरेकडील अलेप्पो शहरावर ताबा मिळवला. चार दिवसांनंतर, बंडखोर गटांनी आणखी एक मोठे शहर, हमा देखील ताब्यात घेतले. दक्षिणेकडील दारा शहरावर ताबा मिळवल्यानंतर बंडखोरांनी राजधानी दमास्कसला दोन दिशांनी वेढा घातला आहे. दारा आणि राजधानी दमास्कसमध्ये फक्त ९० किमीचे अंतर आहे. दरम्यान, इराणने सीरियातून आपल्या लोकांना बाहेर काढण्यास सुरुवात केली आहे. भारतीय परराष्ट्र मंत्रालयाने शुक्रवारी रात्री उशिरा सीरियाच्या प्रवासासाठी आणि तेथे राहणाऱ्या भारतीय वंशाच्या लोकांसाठी मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली. इराणने अध्यक्ष असद यांना सोडले
न्यूयॉर्क टाईम्सच्या म्हणण्यानुसार, इराणने आपले लष्करी कमांडर, रिव्होल्युशनरी गार्डशी संबंधित लोक, राजनैतिक कर्मचारी आणि त्यांच्या कुटुंबीयांना शुक्रवारपासून सीरियातून बाहेर काढण्यास सुरुवात केली आहे. अहवालात इराणी अधिकाऱ्यांच्या हवाल्याने म्हटले आहे की, इराण असद सरकारला पूर्वीप्रमाणे पाठिंबा देण्यास असमर्थ आहे. अधिकाऱ्याने सांगितले की, दमास्कसमध्ये राहणाऱ्या विशेष कर्मचाऱ्यांना विमानाने तेहरानला आणले जात आहे. तर बाकीचे लताकिया बंदरात जमिनीच्या मार्गाने जाणार आहेत तेथून ते इराणला पोहोचतील. इराणच्या घडामोडींचे तज्ञ मेहदी रहमती यांनी NYT ला सांगितले की इराणने आपले अधिकारी आणि सुरक्षा कर्मचाऱ्यांना बाहेर काढण्यास सुरुवात केली आहे कारण त्यांना वाटते की सीरियन सैन्य बंडखोरांशी लढू शकणार नाही. इराणचे संसद सदस्य अहमद नादेरी यांनी सोशल मीडियावर आपली नाराजी व्यक्त केली आहे. सीरिया उद्ध्वस्त होण्याच्या मार्गावर असून आम्ही हे सर्व शांतपणे पाहत आहोत, असे ते म्हणाले. दमास्कस पडल्यास इराणचा इराक आणि लेबनॉनमधील प्रभाव कमी होईल. यावर आपले सरकार गप्प का आहे हे समजत नाही. हे आपल्या देशासाठी चांगले नाही. इराणचे परराष्ट्र मंत्री अब्बास अराघची यांनी या आठवड्यात दमास्कसला भेट दिली. यावेळी त्यांनी सीरियाचे संरक्षण करण्याचे आश्वासन दिले होते. मात्र, शुक्रवारी त्यांनी बगदादमध्ये वेगळेच वक्तव्य केले. ते म्हणाले- आम्ही भविष्य सांगू शकत नाही. अल्लाहची जे इच्छा असेल ते होईल. HTS बंडखोरांनी हमाला ताब्यात घेतल्याचे 5 फुटेज… परराष्ट्र मंत्रालयाने म्हटले- सीरियातील सध्याची परिस्थिती पाहता भारतीय नागरिकांना पुढील सूचना मिळेपर्यंत सीरियाला जाणे टाळण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे. तेथे राहणाऱ्या भारतीय लोकांना अत्यंत आवश्यक असेल तेव्हाच बाहेर पडण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे. मंत्रालयाने म्हटले आहे की सीरियामध्ये राहणाऱ्या भारतीयांनी दमास्कसमधील भारतीय दूतावासाच्या आपत्कालीन हेल्पलाइन क्रमांक +963 993385973 (व्हॉट्सॲपवर देखील) आणि अपडेटसाठी hoc.damascus@mea.gov.in या ईमेल आयडीवर संपर्कात रहावे. ते पूर्णपणे ताब्यात घेतल्यानंतर ते राजधानी दमास्कसच्या दिशेने जाऊ शकतात. सीरियन लष्कर त्यांना रोखण्याचा प्रयत्न करत आहे. लष्कराला रशियन लष्कराचाही पाठिंबा आहे. बंडखोर नेता अबू मोहम्मद अल-जोलानी म्हणाले की, आमचे उद्दिष्ट राष्ट्राध्यक्ष बशर अल-असद यांचे सरकार उलथून टाकणे आहे. भारतीय परराष्ट्र मंत्रालयाने सांगितले- आम्ही लक्ष ठेवून आहोत परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते रणधीर जैस्वाल यांनी शुक्रवारी सीरियातील परिस्थितीबद्दल सांगितले – सीरियाच्या उत्तर भागात नुकत्याच झालेल्या लढाईत वाढ झाल्याची आम्ही दखल घेतली आहे. आम्ही परिस्थितीवर बारकाईने लक्ष ठेवून आहोत. सीरियामध्ये सुमारे 90 हजार भारतीय नागरिक आहेत, त्यापैकी 14 यूएनच्या विविध संस्थांमध्ये कार्यरत आहेत. आमच्या नागरिकांचे रक्षण करणे हे आमचे ध्येय आहे. एचटीएस प्रमुख म्हणाले – असद सरकारकडे बोटावर मोजण्याचे दिवस बाकी आहेत
हमाला ताब्यात घेतल्यानंतर एचटीएस कमांडर अबू मोहम्मद अल जुलानीने विजयाचा संदेश दिला आहे. सीरियातून असद सरकार उलथून टाकणे हे त्यांचे उद्दिष्ट असल्याचे जुलानी यांनी सांगितले. सीरियातील एका गुप्त ठिकाणावरून त्याने सीएनएनला मुलाखत दिली. जुलानी म्हणाले की, सीरियामध्ये हुकूमशाही संपुष्टात येईल आणि लोकांचे सरकार निवडले जाईल. ते म्हणाले की, असद कुटुंब 40 वर्षांपासून सीरियावर राज्य करत आहे. पण आता असद सरकारचा मृत्यू झाला आहे. इराणींच्या मदतीने ते काही काळ टिकले. नंतर रशियन लोकांनी देखील त्यांना मदत केली, परंतु वास्तविकता अशी आहे की त्यांच्या राजवटीचे दिवस मोजले गेले आहेत. सीरियामध्ये २७ नोव्हेंबरपासून लष्कर आणि एचटीएस यांच्यात संघर्ष सुरू आहे. बंडखोरांनी यापूर्वी 1 डिसेंबर रोजी सीरियातील दुसऱ्या क्रमांकाचे मोठे शहर अलेप्पोवर ताबा मिळवला होता. सीरियातील या युद्धात आतापर्यंत 826 लोक मारले गेले आहेत. 2011 मध्ये गृहयुद्ध सुरू झाल्यापासून सीरियातील ही सर्वात प्राणघातक लढाई आहे. विद्रोही सैनिक हमालासाठी ३ दिवस लढत होते हमाला ताब्यात घेण्यासाठी बंडखोर सैनिकांची लष्कराशी गेल्या ३ दिवसांपासून झुंज सुरू होती. संरक्षण रेषा तोडण्यासाठी बंडखोरांनी आत्मघाती हल्ले सुरू केल्याचा आरोप लष्कराने केला आहे. या काळात बंडखोरांशी लढताना अनेक जवान शहीद झाले आहेत. हमा हे सीरियातील चौथ्या क्रमांकाचे मोठे शहर आहे. 2011 मध्ये सीरियात सुरू झालेल्या गृहयुद्धातही हमाला बंडखोरांच्या ताब्यात घेता आले नाही. तेव्हाही हे शहर सरकारच्या ताब्यात होते. अशा परिस्थितीत यावेळी बंडखोरांना पकडणे हा त्यांच्यासाठी मोठा विजय आहे. यापूर्वी शनिवारी अलेप्पो शहर बंडखोरांनी ताब्यात घेतले होते. हे सीरियाचे मुख्य व्यापार केंद्र आहे. एचटीएस ही सीरियाची सर्वात मोठी संस्था बनली आहे एचटीएसचा यापूर्वी अल कायदाशी संबंध होता. सुन्नी गट एचटीएसचे नेतृत्व अबू मोहम्मद अल-जुलानी करत आहे. जुलानी हा गेल्या अनेक वर्षांपासून सीरियाच्या अल-असाद सरकारसाठी धोका होता. रिपोर्ट्सनुसार, अल-जुलानीचा जन्म 1982 मध्ये सौदी अरेबियाच्या रियाधमध्ये झाला होता. तिथे त्यांचे वडील पेट्रोलियम इंजिनिअर होते. 1989 मध्ये, जुलानीचे कुटुंब सीरियाला परतले आणि दमास्कसजवळ स्थायिक झाले. 2003 मध्ये इराकवर अमेरिकन हल्ल्यानंतर जुलानीने वैद्यकीय शिक्षण अर्धवट सोडले आणि अल-कायदामध्ये सामील झाला. तो अल कायदामधील अबू मुसाब अल-झरकावीचा जवळचा होता. 2006 मध्ये झारकावीच्या हत्येनंतर जुलानीने लेबनॉन आणि इराकमध्ये वेळ घालवला. 2006 मध्येच जुलानीला अमेरिकन सैन्याने इराकमध्ये अटक केली होती. 5 वर्षे तुरुंगात राहिल्यानंतर त्यांची सुटका झाली. यानंतर तो इस्लामिक स्टेटमध्ये सामील झाला. जुलानी 2011 मध्ये असद यांच्या विरोधातील निदर्शनांदरम्यान सीरियात आला होता. यानंतर त्याने जबात अल-नुसरा या संघटनेची स्थापना केली आणि असद सरकारविरुद्ध युद्ध पुकारले. 2017 मध्ये अल-नुसराने इतर काही दहशतवादी गटांसह हयात तहरीर अल-शाम (HTS) ची स्थापना केली. एचटीएस हा आता सीरियातील सर्वात शक्तिशाली बंडखोर गट आहे. अलेप्पो आणि हमा ताब्यात घेण्यापूर्वी या संघटनेने इदलिबवर कब्जा केला. वृत्तानुसार, या संघटनेच्या मागे 30 हजार लढवय्ये आहेत. अमेरिकेने या संघटनेचा 2018 मध्ये दहशतवादी यादीत समावेश केला होता.