इस्लामिक देश इंडोनेशिया BRICS चा 10वा सदस्य बनला:ब्राझीलची घोषणा; वर्षभरानंतरही सौदी अरेबियाचा समावेश नाही

जगातील सर्वात मोठा मुस्लीम देश इंडोनेशिया ब्रिक्सचा स्थायी सदस्य बनला आहे. 2025 मध्ये BRICS चे अध्यक्षपद भूषवणाऱ्या ब्राझीलने सोमवारी त्याची अधिकृत घोषणा केली. प्रत्युत्तरात इंडोनेशिया सरकारने या निर्णयाचे स्वागत केले. 2023 मध्ये जोहान्सबर्ग समिटमध्येच इंडोनेशियाला BRICS मध्ये सामील होण्यासाठी हिरवा सिग्नल मिळाला होता, परंतु तत्कालीन जोको विडोडो सरकारने अध्यक्षीय निवडणुकीपर्यंत मुदतवाढ मागितली होती. निवडणुका संपल्यानंतर ऑक्टोबर 2024 मध्ये अध्यक्ष प्रोबोवो सुबियांटो यांनी पदभार स्वीकारला. यानंतर ब्रिक्सचे सदस्य होण्याची प्रक्रिया पुढे नेण्यात आली. BRICS मध्ये सामील होणारा इंडोनेशिया हा 10वा देश आहे. दक्षिण आफ्रिकेने 2023 मध्ये इराण, यूएई, इजिप्त आणि इथिओपियासह सौदी अरेबियामध्ये सामील होण्याची घोषणा केली होती. सौदी अरेबियाची ब्रिक्समध्ये सामील होण्याची प्रक्रिया फेब्रुवारी 2024 मध्ये सुरू होणार होती परंतु शेवटच्या क्षणी सौदी अरेबियाने सांगितले की ते सध्या ब्रिक्समध्ये सामील होत नाहीत. ब्राझील BRICS 2025 चे अध्यक्षपद भूषवणार आहे या वर्षी जुलैमध्ये ब्राझीलच्या अध्यक्षतेखाली ब्रिक्स परिषद रिओ दि जनेरिओ येथे होणार आहे. यावेळी ब्रिक्सची थीम ग्लोबल साउथ आहे. सदस्य देशांमधील व्यापार सुलभ करण्यासाठी पेमेंट गेटवे विकसित करणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे. गेल्या वर्षी 2024 मध्ये रशियाच्या अध्यक्षतेखाली ब्रिक्स संघटनेची बैठक झाली होती. या बैठकीत भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांच्यात सीमा विवाद सोडवण्याबाबत चर्चा झाली. या समिटमध्ये डॉलरशिवाय व्यवहारांना चालना देणे आणि स्थानिक चलन मजबूत करण्यावरही चर्चा झाली. मात्र यामुळे अमेरिका संतप्त झाली होती. डोनाल्ड ट्रम्प यांनी सदस्य देशांवर 100 टक्के शुल्क लादण्याची धमकी दिली होती. 2006 साली ब्रिक्स संघटनेची स्थापना झाली ब्राझील, चीन, रशिया आणि भारत यांनी मिळून 2006 मध्ये ब्रिक्सची स्थापना केली. तथापि, त्याची अधिकृत बैठक 2009 मध्ये रशियातील येकातेरिनबर्ग येथे झाली. यानंतर 2010 मध्ये दक्षिण आफ्रिकेचाही समावेश करण्यावर एकमत झाले. गेल्या वर्षी संघटनेचा विस्तार झाला आणि इराण, इजिप्त आणि इथिओपिया पूर्ण सदस्य झाले. यानंतर ब्रिक्स हे ब्रिक्स प्लस म्हणूनही ओळखले जाऊ लागले. युरोपियन युनियन (EU) ला मागे टाकत BRICS ही जगातील तिसरी सर्वात शक्तिशाली आर्थिक संघटना बनली आहे. जागतिक GDP मध्ये EU देशांचा एकूण वाटा 14% आहे, तर BRICS देशांचा वाटा 27% पेक्षा जास्त आहे. सौदी अरेबिया अद्याप ब्रिक्सचा भाग नाही सौदी अरेबियाला 2023 मध्ये ब्रिक्समध्ये सामील होण्यासाठी आमंत्रित करण्यात आले होते. यानंतर सौदी अरेबिया 2024 मध्ये ब्रिक्समध्ये सामील होणार असल्याची घोषणा करण्यात आली होती, परंतु नंतर सौदी अरेबियाने स्पष्ट केले की तो अद्याप त्याचा भाग बनला नाही. गेल्या वर्षी ऑक्टोबरमध्ये रशियाने सौदी अरेबियाला ब्रिक्सचा सदस्य म्हणून संबोधलेले विधान मागे घेतले होते. असे मानले जाते की अमेरिकेच्या नाराजीमुळे सौदी अरेबिया अद्याप ब्रिक्सचा भाग बनला नाही. यानंतर तुर्कीने याचा फायदा घेत ब्रिक्समध्ये सामील होण्यासाठी अर्ज केला. पाकिस्तान-तुर्किये ब्रिक्सचा भाग होऊ शकत नाहीत पाकिस्तानने 2023 मध्ये BRICS मध्ये सामील होण्यासाठी अधिकृतपणे अर्ज केला होता. मात्र, पाकिस्तानच्या समावेशाबाबत आजपर्यंत एकमत झालेले नाही. पाकिस्तानला चीन आणि रशिया या दोन्ही देशांचा पाठिंबा आहे, हे विशेष. तुर्कस्तान या आणखी एका मुस्लीम देशानेही गेल्या वर्षी ब्रिक्समध्ये सामील होण्याचा प्रयत्न केला होता, पण त्याचाही प्रवेश होऊ शकला नाही. अनेक मीडिया रिपोर्ट्समध्ये असा दावा करण्यात आला होता की भारतामुळे पाकिस्तान आणि तुर्किये हे दोन्ही ब्रिक्समध्ये प्रवेश करू शकत नाहीत. ब्रिक्समध्ये कोणत्याही नवीन देशाचा समावेश करण्यासाठी सर्व सदस्य देशांची संमती आवश्यक असते परंतु भारताच्या विरोधामुळे ही अट पूर्ण होऊ शकली नाही. BRICS समिट 2024 च्या आयोजन दरम्यान 13 देशांना भागीदार देशाचा दर्जा देण्यात आला होता. त्यातही पाकिस्तानला स्थान मिळू शकले नाही. मात्र, ब्रिक्स सदस्य देशांमध्ये तुर्कीला स्थान देण्यात आले.