इस्रायल-हमास युद्धात उद्ध्वस्त झाले गाझा:एका वर्षात 60% इमारती नष्ट झाल्या, पुन्हा बांधायला 80 वर्षे लागतील

इस्रायल आणि हमास यांच्यात वर्षभर चाललेल्या युद्धामुळे गाझा उद्ध्वस्त झाला आहे. न्यूयॉर्क टाइम्सच्या मते, गाझामधील 60% इमारती नष्ट झाल्या आहेत. हमासचा नायनाट करण्यासाठी इस्रायलने एकेकाळी लाखो लोकांची वस्ती असलेले क्षेत्र नष्ट केले. इस्रायली लष्कराच्या हवाई हल्ल्यांमुळे खान युनूस, गाझा सिटी आणि जबलिया सर्वाधिक प्रभावित झाले आहेत. युनायटेड नेशन्सच्या म्हणण्यानुसार, गाझा पट्टीमध्ये युद्ध सुरू झाल्यानंतर या वर्षी जूनपर्यंत 39 मिलियन टन मलबा निर्माण झाला होता. यामध्ये वाळू, स्फोट न झालेले बॉम्ब, एस्बेस्टोस, घातक पदार्थ आणि अगदी मानवी अवशेषांचा समावेश आहे. या उद्ध्वस्त घरांना पुन्हा बांधण्यासाठी 80 वर्षे लागतील असा अंदाज जागतिक बँकेच्या अहवालात व्यक्त करण्यात आला आहे. मात्र, गाझामध्ये राहणाऱ्या लोकांकडे ना फारसा वेळ आहे आणि ना त्यांच्याकडे याची भरपाई करण्यासाठी पुरेसा पैसा आहे. दुसरीकडे पिके व शेतजमिनी उद्ध्वस्त झाल्यामुळे उपासमारीचे संकट निर्माण झाले असून, त्याचा फटका लाखो लोकांना बसला आहे. खान युनिसच्या 54% इमारती उद्ध्वस्त झाल्या होत्या
खान युनिस हे गाझाच्या दक्षिणेला असलेले शेकडो वर्षे जुने शहर आहे. खान युनिसचे लोक म्हणतात की त्यांचे शहर भुताचे शहर बनले आहे. ते राहत असलेली घरे बुलडोझरने पाडण्यात आली आहेत. इस्रायली तोफखान्याने रुग्णालये, मशिदी आणि शाळा मोडकळीस आणल्या आहेत. हमासच्या दहशतवाद्यांचा खात्मा करण्यासाठी असे हल्ले आवश्यक असल्याचे इस्रायलचे म्हणणे आहे. खान युनिसमध्ये मामलुक कालखंडातील (1250-1517) गडाची भिंत अस्तित्वात आहे. वर्षभरापूर्वी या भिंतीजवळ सिटाडेल चौक होता. येथे दुकानदार मिठाई विकायचे. हुक्का पिण्यासाठी लोक इथे जमायचे. त्याच ठिकाणी 96 वर्षे जुनी भव्य मशीद होती. रमजानच्या काळात लोक येथे शुक्रवारची नमाज अदा करण्यासाठी जात असत आणि रात्री उशिरापर्यंत आपल्या कुटुंबियांसमवेत जागत असत. आता येथे फक्त ढिगारा पसरला आहे. गाझा शहर- सर्वात जुनी मशीद नष्ट झाली
गाझा शहर ही गाझा पट्टीची राजधानी आहे. हे भूमध्य समुद्राच्या किनाऱ्यावर वसलेले आहे आणि सुमारे 20 लाख लोकसंख्या आहे. हे जगातील सर्वात दाट लोकवस्तीचे क्षेत्र आहे. गाझा हा फोनिशियन, रोमन, ओटोमन यासह अनेक संस्कृतींचा गड मानला जातो. युद्धाने गाझाची सांस्कृतिक आणि धार्मिक स्थळे उद्ध्वस्त केली आहेत. त्यात गाझामधील सर्वात जुन्या मशिदीचाही समावेश आहे. गाझामधील अल-ओमारी मशीद हे शहराचे हृदय असल्याचे म्हटले जात होते. हजारो वर्षांपासून येथे प्रार्थना होत होत्या. गाझामध्ये जसजशी सत्ता बदलली तसतशी प्रार्थनेच्या पद्धतीही बदलल्या. अल-ओमारी मशीद हे पाचव्या शतकात रोमन मंदिर होते. त्याच्या अवशेषांवर ख्रिश्चनांचे एक बायझंटाईन चर्च बांधले गेले. सातव्या शतकात तिचे मशिदीत रूपांतर झाले. इस्रायली लष्कराने डिसेंबरमध्ये ओमारी मशिदीवर हल्ला करून ती उद्ध्वस्त केली होती. अल्शिफा हॉस्पिटल हे गाझामधील सर्वात मोठे हॉस्पिटल आहे. इस्रायली सैन्याने एप्रिलमध्ये या रुग्णालयावर छापा टाकून त्याचे बरेच नुकसान केले होते. या रुग्णालयात हमासचे दहशतवादी लपले असल्याचा दावा इस्रायली लष्कराने केला आहे. या रुग्णालयात अजूनही उपचार सुरू आहेत. जबलिया- 81% इमारती उद्ध्वस्त
जबलिया गाझा पट्टीच्या उत्तरेकडील भागात आहे. जबलिया हे दाट लोकवस्तीच्या छावण्यांसाठी ओळखले जाते. 1948 मध्ये अरब-इस्रायल युद्धानंतर, लाखो पॅलेस्टिनींना त्यांच्या घरातून बेदखल करण्यात आले, जेव्हा हे शहर निर्वासितांसाठी स्थायिक झाले. जबलिया कॅम्प 1949 मध्ये स्थापन झाला आणि पॅलेस्टिनी निर्वासितांच्या सर्वात मोठ्या वस्त्यांपैकी एक आहे. जबलियाचा अल-ट्रान्स स्क्वेअर, एकेकाळी शहराच्या सामाजिक जीवनाचा केंद्रबिंदू होता, याला जबलियाचे हृदय म्हटले जात असे. इस्रायलच्या हल्ल्यात ते पूर्णपणे उद्ध्वस्त झाले आहे. इस्रायली लष्कराने या भागाचे वर्णन हमासचे प्रमुख केंद्र म्हणून केले होते. इस्रायलने एकामागून एक अनेक हल्ल्यांमध्ये 2 हजार पौंडांपेक्षा जास्त बॉम्ब वापरून शहर उद्ध्वस्त केले. अनादोलू एजन्सीनुसार, इस्रायलने गेल्या एका वर्षात 825 मशिदींचे म्हणजेच गाझा पट्टीच्या 79% भागाचे नुकसान केले आहे. त्यापैकी 611 मशिदी पूर्णपणे उद्ध्वस्त झाल्या आहेत.