खासगी मून लँडर ब्लू घोस्ट चंद्रावर यशस्वीरित्या उतरले:चंद्रावरील एका मोठ्या विवराचा शोध घेणार, काजव्याच्या प्रजातीच्या नावावरून लँडरचे नाव

अमेरिकन कंपनी फायरफ्लाय एरोस्पेसचे ब्लू घोस्ट लँडर आज म्हणजेच रविवारी चंद्राच्या पृष्ठभागावर यशस्वीरित्या उतरले. चंद्रावर पोहोचणारे हे दुसरे खासगी वाहन आहे. हे लँडिंग चंद्राच्या मारे क्रिसियम प्रदेशात झाले. एलन मस्क यांच्या कंपनी स्पेसएक्सच्या फाल्कन 9 या रॉकेटद्वारे 15 जानेवारी 2025 रोजी ब्लू घोस्ट अवकाशात पाठवण्यात आले. या मोहिमेचा उद्देश पृथ्वीवरून चंद्रावर दिसणाऱ्या ‘सी ऑफ क्रायसिस’ या विशाल विवराचा शोध घेणे आहे. चंद्रावर उतरल्यानंतर लगेचच ब्लू घोस्टने चंद्रावरून फोटो पाठवायला सुरुवात केली. फायरफ्लाय कंपनीने हे फोटो त्यांच्या सोशल मीडिया हँडलवर शेअर केले आहेत. “चंद्रावरील हे छोटे पाऊल व्यावसायिक शोधाच्या दिशेने एक मोठी झेप दर्शवते,” असे कंपनीने सोशल मीडिया पोस्टमध्ये म्हटले आहे. काजव्याच्या प्रजातीवरून ब्लू घोस्ट हे नाव देण्यात आले.
अमेरिकेतील काजव्याच्या एका दुर्मिळ प्रजातीच्या नावावरून ब्लू घोस्ट हे नाव देण्यात आले आहे. कंपनीच्या मते, लहान चार पायांचे लँडर 6 फूट 6 इंच (2 मीटर) लांब आणि 11 फूट (3.5 मीटर) रुंद आहे. या मोहिमेत अमेरिकन अंतराळ संस्था नासा देखील भागीदार आहे. आणखी एक कंपनी, इन्ट्युट्यूव्ह मशीन्स, पुढील काही दिवसांत त्यांचे अथेना अंतराळयान चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर उतरवण्याची आशा बाळगते. ब्लू घोस्ट मिशन 14 दिवसांचे आहे.
यापूर्वी, इन्ट्युट्यूटिव्ह मशीन्स ही चंद्रावर उतरणारी पहिली खासगी कंपनी होती. त्यांचे अंतराळयान ओडिसियस गेल्या वर्षी 22 फेब्रुवारी रोजी चंद्रावर पोहोचले. तथापि, अंतराळयान एका खड्ड्याच्या उतारावर उतरले, ज्यामुळे त्याचे लँडिंग गियर तुटले आणि अंतराळयान कोसळले. ब्लू घोस्टने चंद्राभोवती दोन आठवडे प्रदक्षिणा घातली आणि नंतर ते सुरळीतपणे उतरले. ब्लू घोस्ट मिशन सुमारे 14 दिवस चालते, जे चंद्रावरील एका दिवसाच्या बरोबरीचे आहे. जर हे मिशन पूर्णपणे यशस्वी झाले तर चंद्रावर मानवी पोहोच वाढविण्यास मदत होईल. मानवाने चंद्रावर शेवटचे पाऊल 1972 मध्ये ठेवले होते.
ओपन युनिव्हर्सिटीमधील ग्रह विज्ञान संशोधक डॉ. सिमोन बार्बर यांनी बीबीसीला सांगितले की, चंद्रावर यशस्वीरित्या उतरणारे हे पहिले खासगी मिशन आहे. चंद्रावर जाऊन आपण अंतराळात रोबोटिक उपकरणे चालवायला शिकू शकतो. चंद्राचे वातावरण खूपच कठोर आहे. कधी खूप गरम असते तर कधी खूप थंड असते. येथे खूप धूळ आणि किरणोत्सर्ग आहे. मानवाने शेवटचे चंद्रावर पाऊल 1972 मध्ये अपोलो 17 मोहिमेदरम्यान ठेवले होते. डॉ. बार्बर म्हणाले की अपोलो मोहिमा अत्यंत यशस्वी झाल्या. पण ते ‘टच अँड गो’ मिशन होते. त्यावेळी अंतराळवीर तिथे तीन दिवस राहत असत आणि नंतर त्यांना परतावे लागत असे, कारण त्याची किंमत अब्जावधी डॉलर्समध्ये होती. ते टिकाऊ नव्हते.