अमेरिका आणि ब्रिटनमधील 3 अर्थशास्त्रज्ञांना अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक:राजकीय संस्थांचा समाजावर होणारा परिणाम त्यांनी स्पष्ट केला

अमेरिका आणि ब्रिटनमधील तीन शास्त्रज्ञांना अर्थशास्त्राचा नोबेल पुरस्कार जाहीर झाला आहे. विजेत्यांमध्ये तुर्की-अमेरिकन डॅरेन एसेमोग्लू, ब्रिटिश-अमेरिकन सायमन जॉन्सन आणि ब्रिटन जेम्स ए. रॉबिन्सन यांचा समावेश आहे. विविध राजकीय संस्थांची निर्मिती आणि त्याचा समाजाच्या प्रगतीवर होणारा परिणाम याविषयी केलेल्या संशोधनासाठी त्यांना हा सन्मान मिळाला आहे. या तिन्ही अर्थतज्ज्ञांनी वर्षानुवर्षे प्रगती करूनही गरीब देशांचा श्रीमंत देशांसारखा विकास कसा होऊ शकला नाही, हे सांगितले आहे. विजेत्यांनी समाजावर राजकीय संस्थांचा प्रभाव 3 प्रकारे स्पष्ट केला आहे… प्रथम- संसाधनांचे वितरण कसे केले जाते? समाजात निर्णय घेण्याचा अधिकार कोणाकडे आहे? याच आधारावर श्रीमंत वर्ग आणि सामान्य लोक यांच्यात संघर्ष आहे. दुसरे म्हणजे, जनता संघटित होऊन कधी कधी सत्ताधारी वर्गाला धमकावते. असे करून ते सरकारला त्यांच्या म्हणण्याशी सहमती घेतात. त्यामुळे निर्णय घेण्याच्या अधिकारापेक्षा समाजातील सत्ता अधिक आहे, असे म्हणता येईल. तिसरे- अनेक वेळा श्रीमंत शासक वर्गाला निर्णय घेण्याचे अधिकार जनतेच्या हाती देण्याची सक्ती असते. महिला अर्थशास्त्रज्ञाला 2023 साठी नोबेल मिळाले
2023 चे नोबेल अमेरिकेच्या क्लॉडिया गोल्डिन यांना देण्यात आले. महिलांचे कार्य आणि बाजारपेठेतील त्यांचे योगदान अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेतल्याबद्दल त्यांना हा सन्मान देण्यात आला. नोबेल समितीने गोल्डीन यांचे श्रमिक बाजारातील संशोधन उत्कृष्ट मानले. त्यांच्या संशोधनात श्रमिक बाजारपेठेत महिलांशी होणारा भेदभाव आणि त्यांची कमाई याबाबत माहिती देण्यात आली. भारतीय अर्थशास्त्रज्ञ अमर्त्य सेन यांना 1998 मध्ये नोबेल मिळाले
अमर्त्य सेन हे एकमेव भारतीय आहेत ज्यांना 1998 मध्ये हा सन्मान मिळाला होता. कल्याणकारी अर्थशास्त्र आणि सामाजिक निवड सिद्धांतातील योगदानासाठी त्यांना अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक देण्यात आले. 2022 मध्ये, तीन बँकिंग क्षेत्रातील तज्ज्ञ, अर्थशास्त्रज्ञ बेन बर्नाके, डग्लस डायमंड आणि फिलिप डिविग यांना नोबेल पारितोषिक मिळाले. तिघांनीही आर्थिक मंदीच्या काळात बँकिंग क्षेत्र सुधारण्यावर संशोधन केले आणि मानवतेला वाचवण्याचे चांगले मार्ग सुचवले.