अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष जिमी कार्टर यांचे निधन:वयाच्या 100 व्या वर्षी घेतला अखेरचा श्वास, 2002 मध्ये नोबेल शांतता पुरस्कार मिळाला

अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष जिमी कार्टर यांचे रविवारी रात्री उशिरा जॉर्जियातील त्यांच्या राहत्या घरी वयाच्या 100 व्या वर्षी निधन झाले. 1 ऑक्टोबर 1924 रोजी जन्मलेले कार्टर हे 1977 ते 1981 पर्यंत अमेरिकेचे 39 वे राष्ट्राध्यक्ष होते. अमेरिकेच्या इतिहासात ते सर्वात जास्त काळ जगणारे अध्यक्ष होते. कार्टर काही काळापासून मेलेनोमाने त्रस्त होते. हा एक प्रकारचा त्वचेचा कर्करोग आहे. तो त्यांच्या यकृत आणि मेंदूमध्ये पसरला होता. 2023 मध्ये, त्यांनी हॉस्पीस काळजी घेण्याचे ठरवले. हॉस्पीस केअरमध्ये, रुग्णालयात उपचार नाकारले जातात. मग काही नर्सिंग स्टाफ आणि कुटुंबातील सदस्य घरीच रुग्णाची काळजी घेतात. अध्यक्षपद सोडल्यानंतर त्यांनी ‘कार्टर सेंटर’ या त्यांच्या संस्थेच्या माध्यमातून अनेक वर्षे मानवतावादी कार्य केले. यासाठी त्यांना 2002 मध्ये शांततेचा नोबेल पुरस्कार देण्यात आला. कार्टर यांचा मुलगा म्हणाला- माझे वडील प्रेमावर विश्वास ठेवणाऱ्या सर्वांसाठी हिरो होते
जिमी कार्टर यांचा मुलगा चिप कार्टर याने रॉयटर्सला सांगितले: ‘ते फक्त माझ्यासाठीच नाही तर शांतता, मानवी हक्क आणि निःस्वार्थ प्रेमावर विश्वास ठेवणाऱ्या सर्व लोकांसाठी नायक होते. त्यांनी ज्या पद्धतीने लोकांना एकत्र आणले त्यामुळे आज हे संपूर्ण जगच आमचे कुटुंब आहे. जिमी कार्टर यांच्या निधनावर राजकारण्यांकडून विधाने… जो बायडेन: जगाने एक असाधारण नेता गमावला
अमेरिकेचे अध्यक्ष जो बायडेन म्हणाले की, आज अमेरिका आणि जगाने एक असाधारण नेता, राजकारणी आणि मानवतावादी गमावला. सहा दशके आम्हाला जिमी कार्टरला आमचा जवळचा मित्र म्हणण्याचा मान मिळाला, पण जिमी कार्टरची विलक्षण गोष्ट अशी आहे की अमेरिकेत आणि जगभरातील लाखो लोक जे त्यांना कधीच भेटले नाहीत त्यांनी त्यांना जवळचे मित्र मानले. बराक ओबामा: अध्यक्ष कार्टर यांनी आम्हाला सन्मानाने जीवनाचा अर्थ शिकवला
माजी राष्ट्राध्यक्ष बराक ओबामा यांनी जिमी कार्टर यांच्या निधनावर शोक व्यक्त केला. ते म्हणाले- राष्ट्रपती कार्टर यांनी आम्हा सर्वांना सन्मान, न्याय, सेवा आणि कृपेने परिपूर्ण जीवन जगणे म्हणजे काय हे शिकवले. मिशेल आणि मी कार्टर कुटुंबासाठी आणि या अविश्वसनीय माणसावर प्रेम करणाऱ्या आणि शिकलेल्या सर्वांना आमच्या शोक आणि प्रार्थना पाठवतो. डोनाल्ड ट्रम्प: कार्टर यांनी आमचे जीवन सुधारण्यासाठी सर्वोत्तम प्रयत्न केले
अमेरिकेचे नवनिर्वाचित राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प म्हणाले की, जिमी कार्टर यांनी राष्ट्राध्यक्ष म्हणून अमिट वारसा सोडला आहे. अमेरिका एका नाजूक काळातून जात असताना जिमी अध्यक्ष होते. या काळात, त्यांनी अनेक आव्हानांना तोंड दिले आणि सर्व अमेरिकन लोकांचे जीवन सुधारण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न केले. मी त्यांच्या विचारांशी आणि राजकीय दृष्टिकोनाशी असहमत असलो तरी, मला हे देखील जाणवले की ते आपल्या देशावर आणि त्याच्या आदर्शांवर मनापासून प्रेम करतात. यामुळे मला त्यांच्याबद्दल आदर आहे. शेतकरी कुटुंबात जन्मलेले कार्टर अमेरिकेचे 39 वे राष्ट्राध्यक्ष झाले 1924 मध्ये, जिमी कार्टर यांचा जन्म अमेरिकेतील जॉर्जिया येथे एका शेतकरी कुटुंबात झाला. त्यांनी 1960 मध्ये राजकारणात प्रवेश केला आणि 1971 मध्ये ते प्रथमच त्यांच्या राज्याचे राज्यपाल झाले. बरोबर 6 वर्षांनंतर जिमी कार्टर यांनी रिपब्लिकन पक्षाचे अध्यक्ष जेराल्ड फोर्ड यांचा पराभव केला आणि ते अध्यक्ष झाले. कार्टर यांच्या कार्यकाळात अनेक मोठ्या आव्हानांना तोंड द्यावे लागले. यामध्ये शीतयुद्धातील तणाव, तेलाच्या अस्थिर किंमती आणि वांशिक समानता आणि स्त्रियांच्या हक्कांबाबत अनेक अमेरिकन राज्यांमधील हालचालींचा समावेश होता. 1978 मध्ये कॅम्प डेव्हिड करारावर स्वाक्षरी झाली, मध्यपूर्वेत शांतता प्रस्थापित झाली
1978 मधील कॅम्प डेव्हिड करार, इजिप्शियन राष्ट्राध्यक्ष अन्वर सादात आणि इस्रायलचे पंतप्रधान मेनाकेम बेगिन यांच्यातील ऐतिहासिक शांतता करार ही त्यांची सर्वात मोठी कामगिरी होती. या कराराने मध्यपूर्वेत शांतता प्रस्थापित केली आणि कार्टर यांना शांतता समर्थक नेते म्हणून प्रस्थापित केले. मात्र, अमेरिकेतील वाढती मंदी आणि कार्टर यांची घसरलेली लोकप्रियता त्यांच्या विरोधात काम करत होती. त्यानंतर १९७९ मध्ये इराणमधील क्रांतीने अमेरिका समर्थक शहा यांना सत्तेवरून बेदखल केले. यामुळे त्यांच्या विरोधात असे वातावरण निर्माण झाले ज्यामुळे ते 1980 च्या निवडणुकीत रोनाल्ड रेगन यांच्याकडून पराभूत झाले. जनता पक्षाचे सरकार असताना जिमी कार्टर भारतात आले
भारताला भेट देणारे जिमी कार्टर हे अमेरिकेचे तिसरे राष्ट्राध्यक्ष होते. जानेवारी 1978 मध्ये ते तीन दिवसांच्या दौऱ्यावर भारतात आले होते. काही महिन्यांपूर्वी आणीबाणीनंतरच्या निवडणुकीत जनता पक्षाला ऐतिहासिक विजय मिळाला आणि इंदिरा गांधी यांचा पराभव झाला तेव्हा जिमी कार्टर यांची ही भेट झाली. जिमी कार्टर यांच्या या भेटीमुळे 1971 मध्ये भारत-पाकिस्तान युद्ध आणि 1974 मध्ये भारताच्या अणुचाचणीमुळे दोन्ही देशांमधील तणाव कमी झाला. बीबीसीने दिलेल्या माहितीनुसार, कार्टर यांची आई लिलियन अनेक महिने भारतात राहिली होती. कार्टर भारतात आले तेव्हा त्यांनी हरियाणातील गुरुग्राममधील दौलतपूर नसीराबाद या गावालाही भेट दिली. यानंतर त्या गावाचे नाव बदलून कार्टरपुरी झाले.