IPL मेगा लिलावाचा आज पहिला दिवस:204 स्लॉटवर 577 खेळाडू विकले जातील; राहुल-पंतवर सर्वात मोठी बोली लावली जाऊ शकते

इंडियन प्रीमियर लीग (IPL) च्या 18 व्या हंगामापूर्वी आज आणि उद्या एक मेगा लिलाव होणार आहे. भारतीय वेळेनुसार, लिलाव सौदी अरेबियातील जेद्दाह येथे दुपारी 3.00 वाजता सुरू होईल. आयपीएलचे 10 फ्रेंचायझी संघ देशांतर्गत आणि आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमधील 574 खेळाडूंवर बोली लावतील. संघांमध्ये एकूण 204 खेळाडूंच्या जागा रिक्त आहेत. खेळाडूंना कायम ठेवल्यानंतर, 10 संघांमध्ये पंजाब किंग्जकडे​​​​​ पर्समध्ये सर्वाधिक पैसे शिल्लक आहेत. 10 प्रश्नांमध्ये मेगा लिलावाबद्दल सर्वकाही जाणून घ्या… प्रश्न-1: जेद्दाहमध्ये मेगा लिलाव का आहे? मेगा ऑक्शन आणि नॉर्मल ऑक्शनमध्ये काय फरक आहे? आपण ते कुठे पाहू शकता? उत्तर: लिलाव 24 नोव्हेंबर रोजी दुपारी 3 वाजता सुरू होईल. रात्री 8 वाजेपर्यंत बोली लावली जाईल, उर्वरित खेळाडूंची विक्री दुसऱ्या दिवशी दुपारी 3 पासून सुरू होईल. ही जागतिक स्पर्धा व्हावी यासाठी बीसीसीआय गेल्या काही वर्षांपासून परदेशात मेगा लिलाव आयोजित करण्याचा प्रयत्न करत आहे. शेवटचा लिलावही दुबईतच झाला होता. त्याआधी सर्व लिलाव फक्त भारतातच झाले होते. मेगा लिलाव 3 वर्षांतून एकदा होतो, शेवटचा लिलाव 2022 IPL पूर्वी झाला होता. मेगा लिलावात संघ फार कमी खेळाडूंना कायम ठेवू शकतात. यावेळी 6 खेळाडूंना कायम ठेवण्याची मर्यादा होती. मेगा लिलावांमध्ये मिनी लिलाव आहेत, ज्यामध्ये संघ अधिक खेळाडूंना कायम ठेवू शकतात. 2023 आणि 2024 IPL साठी फक्त मिनी लिलाव झाले. तुम्ही हा लिलाव ‘स्टार स्पोर्ट्स चॅनल’ टीव्हीवर आणि ‘जिओ सिनेमा’वर ऑनलाइन पाहू शकता. तसेच, तुम्ही दिव्य मराठी ॲपवर त्याचे लाईव्ह कव्हरेज फॉलो करू शकता. प्रश्न-2: लिलावात कोण भाग घेत आहेत, किती खेळाडूंसाठी बोली लावली जाईल? उत्तरः आयपीएलच्या सर्व 10 फ्रँचायझी त्यांच्या व्यवस्थापन संघासह लिलावात सहभागी होतील. मेगा लिलावात सहभागी होण्यासाठी 1574 खेळाडूंनी नोंदणी केली होती. त्यापैकी 577 खेळाडू निवडण्यात आले, संघांनी त्यांना खरेदी करण्यात रस दाखवला. यामध्ये 367 भारतीय आणि 210 विदेशी खेळाडू आहेत. यातील 4 खेळाडू सहयोगी देशांचे आहेत. 331 खेळाडू अनकॅप्ड आहेत, त्यात भारतातील 319 आणि परदेशातील 12 खेळाडूंचा समावेश आहे. प्रश्न 3: प्रत्येक संघाला किती पैशांची बोली लावावी लागेल, प्रत्येक संघासाठी रक्कम वेगळी आहे का? उत्तरः आयपीएल समितीने संघांना 120 कोटी रुपयांची पर्स मर्यादा दिली आहे. म्हणजे संघ त्यांच्या 18 ते 25 खेळाडूंना खरेदी करण्यासाठी इतका पैसा खर्च करू शकतात. एवढ्या पैशात संघाला आपले अव्वल खेळाडू कायम ठेवावे लागले. रिटेनशन संपल्यानंतर पंजाब किंग्सकडे सर्वाधिक 110.50 कोटी रुपये शिल्लक आहेत. ज्या संघांनी अधिक खेळाडूंना कायम ठेवले त्यांच्या पर्समध्येही कमी पैसे शिल्लक राहतात. पंजाबमध्येच 23 खेळाडूंसाठी सर्वाधिक जागा रिक्त आहेत. त्यांच्यानंतर बंगळुरूमधील 22 आणि दिल्लीतील 21 खेळाडूंची जागा भरली जाणार आहे. राजस्थानकडे सर्वात कमी 41 कोटी रुपये शिल्लक आहेत आणि संघात फक्त 19 खेळाडूंची जागा रिक्त आहे. प्रश्न 4: राईट टू मॅच म्हणजे RTM कार्ड म्हणजे काय, त्याचे नियम काय आहेत, कोणाकडे किती कार्ड आहेत? उत्तरः 6 पेक्षा कमी खेळाडू राखून ठेवलेल्या सर्व संघांना लिलावात राईट टू मॅच म्हणजेच RTM कार्ड मिळेल. आरटीएम कार्डसह, संघ संघात समाविष्ट केलेल्या पूर्वीच्या खेळाडूला परत ठेवण्यास सक्षम असतील. उदाहरणासह RTM समजून घेऊ, समजा, RCB चा भाग असलेल्या ग्लेन मॅक्सवेलला MI ने लिलावात 7 कोटी रुपयांची बोली लावून विकत घेतले. आता आरसीबीची इच्छा असेल तर ते आरटीएम कार्ड वापरून मॅक्सवेलला सोबत ठेवू शकतात. मात्र, यावेळी एमआयकडे मॅक्सवेलसाठी बोली वाढवण्याचा पर्यायही असेल. RTM वापरल्यानंतर, MI मॅक्सवेलवर 10 कोटी रुपयांची बोली देखील लावू शकते. आता जर आरसीबीला मॅक्सवेलला सोबत ठेवायचे असेल तर त्यांना 10 कोटी रुपये द्यावे लागतील. यासह, त्यांचे एक आरटीएम कार्ड वापरले जाईल. जर आरसीबीने नकार दिला तर मॅक्सवेल 10 कोटी रुपयांसाठी एमआयकडे जाईल. पंजाब किंग्सने केवळ 2 खेळाडूंना कायम ठेवले, त्यामुळे संघ आता RTM कार्डद्वारे लिलावात संघातील 4 खेळाडू खरेदी करू शकतो. लिलावात बंगळुरूकडे 3 आणि दिल्लीकडे 2 आरटीएम कार्ड असतील. हैदराबाद आणि राजस्थानकडे एकही RTM कार्ड नाही, तर उर्वरित 5 संघांकडे प्रत्येकी 1 RTM कार्ड आहे. प्रश्न 5: आंतरराष्ट्रीय आणि देशांतर्गत खेळाडूंवर एकत्रितपणे बोली लावली जाईल का? लिलावात 79 सेट म्हणजे काय? उत्तरः आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट खेळलेल्या खेळाडूंची नावे प्रथम येतील. 7 सेटमध्ये 45 कॅप्ड खेळाडू असतील, त्यानंतर अनकॅप्ड खेळाडू असतील. 577 खेळाडूंची 79 वेगवेगळ्या सेटमध्ये विभागणी करण्यात आली आहे. एका सेटमध्ये 5 ते 8 खेळाडू असतात. पहिल्या 7 सेटमध्ये 45 आंतरराष्ट्रीय खेळाडू आहेत. मार्की प्लेअर, बॅट्समन, बॉलर, विकेटकीपर, फास्ट बॉलर आणि स्पिनर या क्रमातून खेळाडूंची निवड केली जाईल. सेट क्रमांक 8 ते 12 पर्यंत एकूण 38 अनकॅप्ड खेळाडू असतील. त्यांचा क्रम देखील फलंदाज, गोलंदाज, यष्टिरक्षक, वेगवान गोलंदाज आणि फिरकी गोलंदाज सारखाच राहील. 13व्या सेटपासून, पुढील खेळाडूंची नावे त्याच क्रमाने दिसून येतील आणि त्या श्रेणीतील खेळाडूंना बाहेर काढेपर्यंत सेटची पुनरावृत्ती होईल. पहिल्या सेटमध्ये मार्की म्हणजेच अव्वल खेळाडूंवर बोली लावली जाईल आणि शेवटच्या सेटमध्ये अनकॅप्ड ऑलराऊंडर्सवर बोली लावली जाईल. प्रश्न 6: लिलावात प्रथम कोणत्या खेळाडूंची बोली लावली जाईल? लिलावाचा वेग कधी वाढणार? उत्तरः जोस बटलर, श्रेयस अय्यर, ऋषभ पंत, कागिसो रबाडा, अर्शदीप सिंग आणि मिचेल स्टार्क यांची नावे सेट-1 मध्ये आहेत. यापैकी एका खेळाडूचे नाव प्रथम येईल. 17 सेटमध्ये 116 अव्वल खेळाडू आहेत. याचा अर्थ संघांना खेळाडू खरेदी करण्याबाबत विचार करण्यासाठी अधिक वेळ मिळेल. 117 क्रमांकाच्या खेळाडूचे नाव येताच लिलावाचा वेग वाढणार आहे. म्हणजेच संघांना 117 व्या खेळाडूसाठी त्वरीत बोली लावावी लागेल. लिलावकर्ता 117 ते 577 क्रमांकाच्या खेळाडूंवर जास्त वेळ घालवणार नाही. प्रश्न 7: खेळाडूंची आधारभूत किंमत किती आहे, कोणत्या आधारभूत किंमतीमध्ये किती खेळाडू आहेत? उत्तर: आधारभूत किंमत ही एक निश्चित किंमत आहे, लिलावात खेळाडूची बोली त्याच्या मूळ किमतीपासून सुरू होते. 30 लाख रुपये ही सर्वात लहान मूळ किंमत आहे, तर 2 कोटी रुपये ही सर्वोच्च आधारभूत किंमत आहे. 2 कोटींच्या मूळ किमतीत 82 खेळाडूंची नावे आहेत. 1.50 कोटीमध्ये 27 खेळाडू, 1.25 कोटीमध्ये 18 खेळाडू आणि 1 कोटीच्या मूळ किमतीत 23 खेळाडू आहेत. याशिवाय 75 लाख, 50 लाख, 40 लाख आणि 30 लाख या मूळ किंमतीत 427 खेळाडू आहेत. प्रश्न 8: लिलाव कोण करेल, लिलावाचा हातोडा कोण चालवेल? उत्तरः बीसीसीआय आणि आयपीएल समिती संयुक्तपणे हा लिलाव करतील. लिलावाची यजमान मल्लिका सागर आहे, ती हातोडा स्विंग करणार आहे. तिनेच शेवटचा लिलावही आयोजित केला होता. तिच्या आधी ह्यूज ॲडम्सचा लिलाव करायचा. जेव्हा संघ एखाद्या खेळाडूवर बोली लावतात, तेव्हा लिलावकर्ता खेळाडूची किंमत जसजशी वाढतो तशी जाहीर करतो. शेवटी, जेव्हा सर्वोच्च बोली प्राप्त होते, तेव्हा लिलावकर्ता डेस्कवर हातोडा मारतो आणि त्याला विकला जातो आणि त्या खेळाडूला संघाला विकतो. अशा प्रकारे लिलाव प्रक्रिया पूर्ण होते. प्रश्न 9: देशी आणि परदेशी खेळाडूंना खरेदी करण्यावर काही मर्यादा आहे का? कोणता परदेशी सर्वात जास्त खरेदी करू शकतो? उत्तर: होय, नक्कीच आहे. एक संघ जास्तीत जास्त 8 परदेशी खेळाडूच खरेदी करू शकतो, कारण सामन्याच्या प्लेइंग-11 मध्ये जास्तीत जास्त 4 परदेशी खेळाडूच खेळू शकतात. संघात 18 ते 25 खेळाडू आहेत, ते भरण्यासाठी संघांना उर्वरित देशांतर्गत खेळाडूंसह 8 परदेशी खेळाडूंना खरेदी करावे लागेल. मुंबई, पंजाब आणि बंगळुरू यांनी एकही परदेशी खेळाडू कायम ठेवला नाही, त्यामुळे संघ प्रत्येकी 8 परदेशी खेळाडूंना खरेदी करू शकतात. हैदराबादने जास्तीत जास्त 3 परदेशी खेळाडू कायम ठेवले आहेत, त्यामुळे संघ केवळ 5 परदेशी खेळाडूंना खरेदी करू शकतो. या लिलावात एकूण 70 विदेशी खेळाडू विकत घेतले जाणार आहेत. प्रश्न 10: लिलावानंतर काय होईल? आयपीएलचा पुढचा सीझन कधी आणि कुठे होणार? उत्तर: 204 खेळाडूंची विक्री झाल्यानंतर लिलाव संपेल, सर्व फ्रँचायझी नवीन खेळाडूंसह आपापल्या संघांना तयार करतील. पुढील वर्षी जानेवारीपासून राष्ट्रीय ड्युटीवर नसलेल्या खेळाडूंसोबत तयारी सुरू केली जाणार आहे. 2025 च्या आयपीएलमध्ये 10 संघांमध्ये एकूण 74 सामने खेळवले जाणार आहेत. स्पर्धेची 18 वी आवृत्ती 14 मार्चपासून सुरू होणार असून 25 मे पर्यंत चालणार आहे. 2024 ची आयपीएल 22 मार्च ते 26 मे दरम्यान खेळली गेली. श्रेयस अय्यरच्या नेतृत्वाखाली कोलकाता नाईट रायडर्सने अंतिम फेरीत सनरायझर्स हैदराबादचा पराभव करून विजेतेपद पटकावले. ग्राफिक्स: कुणाल शर्मा