युक्रेनमार्गे युरोपला होणारा रशियन गॅस पुरवठा बंद:झेलेन्स्की यांनी 5 वर्षे जुना करार वाढवला नाही; हंगेरी, स्लोव्हाकिया, मोल्दोव्हा या देशांचे सर्वाधिक नुकसान

रशियाची सरकारी कंपनी गॅझप्रॉम आणि युक्रेन यांच्यात पाइपलाइनद्वारे युरोपीय देशांना गॅस पाठवण्याचा करार आता मोडीत निघाला आहे. अल्जझीराच्या वृत्तानुसार, गॅझप्रॉमने याची पुष्टी केली आहे. यासह, रशिया आणि युक्रेनमधील शेवटचा उरलेला व्यापार आणि राजकीय करार आता संपुष्टात आला आहे. करार मोडीत काढल्यामुळे युरोपातील अनेक देशांना रशियन नैसर्गिक वायूची निर्यात आता थांबली आहे. रशियन कंपनी गॅझप्रॉम ट्रान्झिट करारांतर्गत युद्धाच्या वेळीही स्लोव्हाकिया, मोल्दोव्हा आणि हंगेरीसह अनेक देशांना नैसर्गिक वायू पाठवत असे. युक्रेनचे ऊर्जा मंत्री जर्मन गालुशेन्को यांनी एका निवेदनात म्हटले आहे: आम्ही रशियन गॅसची वाहतूक थांबवली आहे. ही ऐतिहासिक घटना आहे. रशिया आपली बाजारपेठ गमावत आहे, त्यांचे आर्थिक नुकसान होईल. युक्रेनने करार वाढवण्यास नकार दिला, स्लोव्हाकियाने धमकी दिली युरोपीय देशांना गॅस पाठवण्याचा ट्रान्झिट करार 2019 मध्ये सुरू झाला. ती 31 डिसेंबर 2024 रोजी संपणार होती. युक्रेनने या कराराचे नूतनीकरण करण्यास नकार दिला होता. स्लोव्हाकियाचे पंतप्रधान रॉबर्ट फिको आणि हंगेरीचे पंतप्रधान व्हिक्टर ऑर्बन हे अनेक आठवडे ट्रांझिट करार रद्द करू नयेत यासाठी युक्रेनचे मन वळवण्याचा प्रयत्न करत होते. त्यांचे प्रयत्न अपुरे ठरले. हे दोन्ही युरोपीय नेते पुतिन समर्थक मानले जातात. गॅस न मिळण्याच्या भीतीमुळे गेल्या आठवड्यात रॉबर्ट फिको पुतिन यांना भेटण्यासाठी मॉस्कोला पोहोचले. युक्रेनने ट्रान्झिट डीलचे नूतनीकरण न केल्यास स्लोव्हाकिया युक्रेनला होणारा वीजपुरवठा बंद करेल, असे त्यांनी म्हटले होते. या धमकीवर युक्रेनने त्यांना याची चिंता नसल्याचे म्हटले होते. युक्रेनचे ऊर्जा मंत्री जर्मन गालुशेन्को यांनी सोमवारी सांगितले की, स्लोव्हाकियाने तसे केल्यास युक्रेन रोमानिया आणि पोलंडमधून वीज आयात करून भरपाई करेल. मोल्दोव्हाची परिस्थिती सर्वात वाईट मोल्दोव्हामधील परिस्थिती सर्वात गंभीर आहे. हा युक्रेन सीमेपासून तुटलेला आणि रशियन-समर्थित फुटीरतावाद्यांशी लढणारा देश आहे. ट्रान्झिट करार रद्द होण्याच्या भीतीमुळे, डिसेंबरच्या सुरुवातीला मोल्दोव्हामध्ये 60 दिवसांची आणीबाणी लागू करण्यात आली. मोल्दोव्हाप्रमाणे, स्लोव्हाकिया आणि हंगेरीलाही तितक्या समस्यांचा सामना करावा लागत नाही, कारण हे देश अजूनही काळ्या समुद्रात टाकलेल्या तुर्कस्ट्रीम पाइपलाइनमधून रशियन गॅस खरेदी करत आहेत. रशियन गॅस पुरवठा 60 वर्षांनंतर थांबला युक्रेनमध्ये हजारो किलोमीटर लांबीच्या भूमिगत पाइपलाइन टाकल्या आहेत. हे सोव्हिएत काळात घातले गेले होते. सुमारे 60 वर्षांपासून, या पाईप्सच्या मदतीने दरवर्षी सुमारे 150 अब्ज घन मीटर (बीसीएम) रशियन नैसर्गिक वायू पश्चिम युरोपला पाठविला जात होता. रशिया-युक्रेन युद्ध सुरू झाल्यानंतर, युरोपियन युनियन देशांनी रशियन जीवाश्म इंधनावरील त्यांचे अवलंबित्व कमी केले. त्याच वेळी, रशियाने या पाइपलाइनद्वारे गॅस पुरवठा 40 बीसीएमपर्यंत कमी केला. 2023 मध्ये, हा पुरवठा आणखी कमी होऊन सुमारे 15 BCM झाला होता, आणि आता शून्य झाला आहे.